Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να…

Το να βρούμε τη σωστή δόση αυτονομίας που χρειάζεται το παιδί μας δεν είναι καθόλου εύκολο. Ο στόχος; Να ανοίξει τα φτερά του όταν ακριβώς πρέπει, ούτε πολύ νωρίς ούτε πολύ αργά. Πότε ακριβώς θα είναι αυτό; Όλα έχουν να κάνουν με την ωριμότητά του, σωματική και ψυχολογική. Σίγουρα όμως αναρωτιόμαστε: Πότε το παιδί μπορεί να μάθει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα, να πλένει τα δόντια του, να κάνει μπάνιο μόνο του; Σε ποια ηλικία μπορεί, λοιπόν, ένα παιδί να…


…βγάλει την πάνα; Όταν είναι περίπου 2-3 ετών, θα πρέπει να του εξηγήσουμε ότι αντί για την πάνα μπορεί να χρησιμοποιήσει το γιογιό ή την τουαλέτα (με το ειδικό καθισματάκι) και ότι αυτή η διαδικασία είναι φυσιολογική. Αν και κάποια παιδιά μπορεί να είναι έτοιμα και νωρίτερα, γενικά οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η προσπάθεια θα πρέπει να ξεκινάει από τα δύο χρόνια και μετά, γιατί τότε αρχίζουν να ωριμάζουν τα νεύρα που ελέγχουν τους σφιγκτήρες της ούρησης (που συνήθως είναι και οι πρώτοι που ωριμάζουν) και της αφόδευσης. Σε ορισμένα παιδιά παραμένει η νυχτερινή ενούρηση για ένα διάστημα, κάτι που όμως δεν είναι ανησυχητικό –συμβαίνει στο 10% των παιδιών μέχρι την ηλικία των 5 ετών. Σε αυτή την περίπτωση μπορούμε να λάβουμε διάφορα μέτρα για να τα «εκπαιδεύσουμε», όπως να μην τα αφήνουμε να πίνουν πολλά υγρά πριν κοιμηθούν, να τα σηκώνουμε στη διάρκεια της νύχτας για να πάνε στην τουαλέτα ή να τους βάζουμε τις ειδικές πάνες που δεν είναι τόσο απορροφητικές και τα αφήνουν να υγρανθούν και συνεπώς να ξυπνήσουν όταν τους συμβεί κάποιο «ατύχημα» μέσα στη νύχτα.


…πίνει από ποτήρι; Γύρω στους 10 με 12 μήνες, μπορούμε να δώσουμε στο παιδί το ειδικό μπιμπερό που έχει φαρδύ στόμιο (όχι θηλή). Σύμφωνα με τους ειδικούς, μετά το χρόνο το παιδί μπορεί πλέον να αρχίσει να πίνει νερό από το ποτήρι, πάντα όμως υπό την επίβλεψή μας.


…τρώει τσίχλες και καραμέλες; Πρόκειται για επικίνδυνη συνήθεια που καλό είναι να μην ξεκινήσει ένα παιδί ακόμα κι αν είναι σε ηλικία που μπορεί πια να μασήσει και να καταπιεί, γιατί μπορεί πολύ εύκολα να πνιγεί (π.χ. αν φταρνιστεί ή κλάψει). Οι ειδικοί συστήνουν να μη δίνουμε τσίχλες και καραμέλες στα παιδιά πριν από τα πέντε τους χρόνια.


…τρώει «κανονικό» φαγητό; Μετά τους 12 μήνες, τα παιδιά μπορούν να αρχίσουν να τρώνε ό,τι και η υπόλοιπη οικογένεια (εκτός αν υπάρχουν ειδικές αλλεργίες), αρκεί το φαγητό να είναι προσεκτικά μαγειρεμένο (χωρίς πολύ αλάτι, μπαχαρικά και λιπαρά) και να είναι μαλακό (π.χ. μπριάμ ή γεμιστά). Τα «σκληρά» φαγητά (π.χ. κρεατικά) μπορούν να τα τρώνε πολτοποιημένα, μέχρι να γίνουν 18 μηνών. Στη συνέχεια, δεν χρειάζεται να τα πολτοποιούμε, απλώς τα ψιλοκόβουμε.


…κάνει μπάνιο μόνο του; Μετά τα 7 με 8 χρόνια, γιατί σε πιο μικρή ηλικία υπάρχει ο κίνδυνος το παιδί να γλιστρήσει. Αν θέλετε, μπορείτε να αρχίσετε να του μαθαίνετε τι ακριβώς πρέπει να κάνει για να πλυθεί μόνο του όταν είναι 5-6 ετών, πάντα όμως με την επίβλεψή σας.


…τρώει μόνο του; Μετά τα δύο χρόνια, το παιδί πρέπει να τρώει μόνο του, για να το καταφέρει όμως πρέπει να έχουμε αρχίσει να το διδάσκουμε γύρω στους 18 μήνες, χρησιμοποιώντας τα ειδικά κουτάλια. Όμως, ακόμα κι όταν μάθει να τρώει μόνο του, χρειάζεται να είστε κοντά του για να το ταΐσετε όταν σταματήσει μετά από λίγες κουταλιές.


…μένει μόνο του σ’ ένα χώρο; Πρόκειται για κάτι που πρέπει τα παιδιά να έχουν συνηθίσει από μωρά (π.χ. στο πάρκο τους), γιατί με αυτό τον τρόπο μαθαίνουν την έννοια του προσωπικού χώρου. Στην ηλικία των δύο χρόνων, το παιδί μπορεί να περνάει κάποιο χρόνο μόνο του στο δωμάτιό του, αρκεί να έχουμε εξασφαλίσει ότι θα είναι ασφαλές (δηλαδή, δεν υπάρχουν μικρά αντικείμενα που μπορεί να βάλει στο στόμα του, ακάλυπτες πρίζες, ψηλά έπιπλα από τα οποία μπορεί να πηδήξει κ.λπ.).


…παίζει με μικρά αντικείμενα; Αν και η ωριμότητα κάθε παιδιού παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, θεωρητικά μετά τα τρία χρόνια είναι λιγότερο πιθανό να βάλει τα «επικίνδυνα» μικρά αντικείμενα στο στόμα του.


…κοιμάται σε κρεβάτι; Μετά τα δύο χρόνια, αρκεί το κρεβάτι να έχει πτυσσόμενα κάγκελα για λόγους ασφαλείας (π.χ. να μην πέσει το παιδί στον ύπνο του).


…πάει στον παιδικό σταθμό; Τα βιβλία λένε ότι η ιδανική ηλικία για να ξεκινήσει ένα παιδί να πηγαίνει στον παιδικό σταθμό είναι γύρω στα τρία, επειδή τότε θεωρείται ότι είναι πιο ώριμο τόσο το ίδιο όσο και το ανοσοποιητικό του σύστημα. Βέβαια, εξαιτίας των σύγχρονων ρυθμών ζωής, πολλοί γονείς αναγκάζονται να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο νωρίτερα.


Με τη συνεργασία της δρ. Αναστασίας Μπαρμπούνη(παιδίατρος, επιμελήτρια Δημόσιας Υγείας στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας),