κάποιοι γονείς θα ρωτήσουν, «πως µπορείς να ισχυριστείς ότι είσαι καλός
γονέας αν δεν αρπάξεις το παιδί που πρόκειται να τρέξει έξω σ’ένα δρόµο µε
κυκλοφορία και δεν του δώσεις ένα καλό χέρι ξύλο, ώστε οι προειδοποιήσεις σου για
τον κίνδυνο να µη ξεχαστούν;»
Ο Σωµατικός Κίνδυνος από το Χτύπηµα στους Γλουτούς
4
Βαθιά µέσα σους γλουτούς βρίσκεται το ισχιακό νεύρο, το µεγαλύτερο νεύρο του
σώµατος. Ένα σοβαρό χτύπηµα στους γλουτούς, ιδιαίτερα µε κάποιο όργανο όπως
ένα κοµµάτι ξύλο, µπορεί να προκαλέσει αιµορραγία στους µύες που περιβάλλουν το
νεύρο, πιθανώς πληγώνοντάς το και προκαλώντας βλάβη στο πόδι.
Το πολύ ευαίσθητο οστό στη βάση της σπονδυλικής στήλης, ο κόκκυγας, είναι
επίσης επιρρεπές σε βλάβη όταν χτυπηθεί εκεί ένα παιδί. Και όταν απαιτείται από τα
παιδιά να σκύψουν για να χτυπηθούν, τα σεξουαλικά τους όργανα µπορεί να
πληγωθούν. Εξάρθρωση κόκκυγα και µώλωπες σεξουαλικών οργάνων ως
αποτέλεσµα βίαιων τιµωριών αναφέρονται συχνά από νοσοκοµειακές αρχές.
Μερικοί άνθρωποι, στην απόπειρά τους να δικαιώσουν τα χτυπήµατα στους
παιδικούς γλουτούς, υποστηρίζουν ότι ο Θεός ή η φύση σχεδίασε αυτό το µέρος της
ανατοµίας για δαρµό. Αυτό το επιχείρηµα είναι ανόητο. Κανένα µέρος του
ανθρώπινου σώµατος δε δηµιουργήθηκε για να υποστεί βία.
Ο Σωµατικός Κίνδυνος από το Χτύπηµα στα Χέρια
Το παιδικό χέρι είναι ιδιαίτερα ευάλωτο διότι οι σύνδεσµοι, τα νεύρα, οι τένοντες και
τα αιµοφόρα αγγεία είναι κοντά στο δέρµα το οποίο δεν έχει προστατευτικό ιστό από
κάτω. Χτυπήµατα στα χέρια πολύ µικρών παιδιών είναι πάρα πολύ επικίνδυνα για
την ωρίµανση των δίσκων στα οστά τα οποία, αν βλαφτούν, µπορούν να
προκαλέσουν δυσµορφία ή εξασθενηµένη λειτουργία. Χτυπήµατα στο παιδικό χέρι
µπορούν επίσης να προκαλέσουν θλάσεις, εξαρθρώσεις και να οδηγήσουν σε
πρώιµη οστεοαρθρίτιδα.
Τράνταγµα
Το τράνταγµα µπορεί να προκαλέσει σε ένα παιδί τύφλωση, εγκεφαλική βλάβη
ακόµη και θάνατο
Η Μόνιµη Επίδραση στα Παιδιά
Κάποιοι ερευνητές ισχυρίζονται ότι κάθε βίαιη πράξη από έναν ενήλικο σε ένα παιδί
αφήνει ένα συναισθηµατικό σηµάδι για όλη του τη ζωή, άσχετα από το πόσο
σύντοµη ή ελαφριά είναι αυτή η πράξη. Αυτό µπορούµε να το αποδείξουµε σε
κάποιο βαθµό από την προσωπική εµπειρία. Οι περισσότεροι από εµάς
παραδεχόµαστε ότι οι πιο ζωηρές και δυσάρεστες παιδικές αναµνήσεις είναι εκείνες
οι οποίες αναφέρονται σε στιγµές που πληγωθήκαµε από τους γονείς µας. Μερικοί
άνθρωποι βρίσκουν τόσο δυσάρεστη τη µνήµη τέτοιων γεγονότων που
προσποιούνται ότι ήταν ασήµαντα, ή και αστεία. Θα διαπιστώσετε ότι χαµογελάνε
όταν περιγράφουν τι τους είχε συµβεί. Η ντροπή και όχι η ευχαρίστηση τους κάνει να
χαµογελάνε. Για την προστασία τους από τον τωρινό πόνο µεταµφιέζουν τη µνήµη
συναισθηµάτων του παρελθόντος.
1
Σε µία απόπειρα να αρνηθούν ή να µειώσουν τους κινδύνους του δαρµού, πολλοί
από αυτούς που τον εξασκούν διαφωνούν λέγοντας «Ο ξυλοδαρµός διαφέρει πολύ
από την παιδική κακοποίηση»,ή «Ένα µικρό χτύπηµα στον πισινό δεν έβλαψε ποτέ
κανέναν».Αλλά έχουν λάθος.
Μία καλή σύγκριση µε το δαρµό είναι οι χηµικές ενώσεις που περιέχουν µόλυβδο. Οι
περισσότεροι άνθρωποι παλαιότερων γενεών, ζούσαν σε σπίτια βαµµένα µε µπογιά
η οποία είχε ως βάση το µόλυβδο, και οι περισσότεροι επιβίωσαν χωρίς τα σχετικά
συµπτώµατα ασθένειας. Ήταν έξυπνοι, ή απλά τυχεροί; Σήµερα, δεν
χρησιµοποιούµε πλέον αυτή τη µπογιά. Γνωρίζουµε. Παρόµοια, οι ενηµερωµένοι
γονείς αναγνωρίζουν ότι το να δέρνουν τα παιδιά είναι σα να τα εκθέτουν σε µία
επικίνδυνη τοξική ουσία. ∆εν ωφελεί σε τίποτα και το ρίσκο είναι µεγάλο.
Αλλά κάποιοι γονείς θα ρωτήσουν, «πως µπορείς να ισχυριστείς ότι είσαι καλός
γονέας αν δεν αρπάξεις το παιδί που πρόκειται να τρέξει έξω σ’ένα δρόµο µε
κυκλοφορία και δεν του δώσεις ένα καλό χέρι ξύλο, ώστε οι προειδοποιήσεις σου για
τον κίνδυνο να µη ξεχαστούν;»
Στην πραγµατικότητα, το ‘ξύλο’ θέτει τα παιδιά σε µία κατάσταση ισχυρού
συναισθηµατικού µπλοκαρίσµατος κάνοντας δύσκολο να πάρουν τα µαθήµατα που,
όπως υποστηρίζουν οι ενήλικες, προσπαθούν να διδάξουν. ∆ίνοντας ‘ένα καλό χέρι
ξύλο’ δεν µειώνεται το άγχος του ενηλίκου ούτε βελτιώνεται η συµπεριφορά του
παιδιού. Οι ενήλικοι που δέρνουν, τείνουν να θυµώνουν περισσότερο…Παιδιά που
δέρνονται τείνουν να συµπεριφέρονται χειρότερα. Και η αρνητική επίδραση του
δαρµού στο παιδί µπορεί να έχει µακρά ή µόνιµη διάρκεια. ∆ε διδάσκει στα παιδιά ότι
τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά είναι επικίνδυνα. Τους διδάσκει ότι οι ώριµοι από τους
οποίους εξαρτώνται, είναι επικίνδυνοι.
Χαµένη Εµπιστοσύνη
Το δαρµένο παιδί είναι λιγότερο ικανό να βλέπει το γονέα ως πηγή αγάπης,
προστασίας και παρηγοριάς, στοιχεία ζωτικά για την υγιή ανάπτυξη κάθε παιδιού.
Στα µάτια του παιδιού ο γονέας φαίνεται να είναι τώρα πηγή κινδύνου και πόνου.
Ο φόβος, η µνησικακία και η δυσπιστία που προκύπτουν από το δαρµό,
υποβιβάζουν τα αισθήµατα προσκόλλησης του παιδιού για τους σηµαντικότερους
στην ζωή του ενήλικες. Το παιδί που προδίδεται, όπως και το παιδί στο οποίο δεν
δίνεται επαρκής τροφή, ζέστη ή ξεκούραση, υποφέρει και αποτυγχάνει να ωριµάσει
µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Απειλές
Κάποιοι γονείς σπάνια δέρνουν ή δεν δέρνουν καθόλου, αλλά πάντα απειλούν ότι θα
κάνουν τροµερά πράγµατα. «Αν δεν είσαι ήσυχος-η όσο µιλάω στο τηλέφωνο, θα
σου ράψω το στόµα µε µία µεγάλη βελόνα,» ή «Καλύτερα να προσέχεις, γιατί
κάποιος θα σου κόψει τα δάχτυλα. Αυτό κάνουν στα άτακτα παιδιά που πιάνουν
πράγµατα που δεν πρέπει.» Το βρίσκουν εύκολο να χειρίζονται µε τέτοιους τρόπους
τα παιδιά-τουλάχιστον προσωρινά.
Αρχικά, καθώς τα παιδιά πιστεύουν τις απειλές των ενηλίκων, υπακούουν από φόβο.
Αλλά σύντοµα µαθαίνουν να εξαπατούν και να ψεύδονται ώστε να αποφύγουν τις
φοβερές τιµωρίες που πιστεύουν ότι τους επιφυλάσσονται. Αργότερα, ενώ
ανακαλύπτουν ότι οι απειλές είναι κενές, συµπεραίνουν (σωστά) ότι οι ώριµοι τους
οποίους εµπιστευόταν κάποτε, είναι στην πραγµατικότητα αναξιόπιστοι. Όταν
2
εκλείπει η εµπιστοσύνη µε αυτόν τον τρόπο ανάµεσα στα παιδιά και στους
στενότερους φροντιστές τους, η ικανότητα του παιδιού να σχηµατίζει σχέσεις
εµπιστοσύνης µε άλλους µειώνεται επίσης. Αυτό ίσως να τα καθιστά ανίκανα δια
βίου για συνεργασίες ή στενές σχέσεις.
Οι άνθρωποι που έχουν ζηµιωθεί µε αυτόν τον τρόπο τείνουν να βλέπουν όλες τις
σχέσεις ως διαπραγµατεύσεις, ως συµφωνίες οι οποίες είτε θα πετύχουν είτε θα
χαθούν. Η αθωότητα, η ειλικρίνεια και η εµπιστοσύνη αντιµετωπίζονται ως αδυναµίες
προς εκµετάλλευση, ακριβώς όπως συνέβη κάποτε στους ίδιους.
∆ύναµη
Το ‘ξύλο’ διδάσκει στα παιδιά ότι η ανθρώπινη αλληλεπίδραση βασίζεται στη
‘δύναµη’, η οποία ορίζει το σωστό. Όσο περισσότερο έχει δαρθεί ένα παιδί τόσο
µεγαλύτερη είναι η πιθανότητα αυτό το παιδί να γίνει ένας ενήλικος που
συναλλάσσεται µε τους άλλους, όχι µε το λόγο και το καλό παράδειγµα, αλλά µε τη
δύναµη. Ποιον τύπο ανθρώπου περιγράφουµε; Ο νταής είναι ένας τέτοιος
άνθρωπος. Ο βιαστής είναι ένας τέτοιος άνθρωπος. Αυτός που δέρνει τη σύζυγο
είναι ένας τέτοιος άνθρωπος. Ο τσαρλατάνος, ο απατεώνας, -κάθε ένας είναι τέτοιος
άνθρωπος. Και τέτοιοι άνθρωποι είναι επίσης οι δειλοί και τα τσιράκια- οι οποίοι
αντλούν ισχύ από δεύτερο χέρι µε την προσκόλλησή τους σε τέτοιους ανθρώπους,
όπως αυτοί που προαναφέραµε.
Συζυγικό Χτύπηµα και ∆αρµός
Στην συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, ζευγάρια των οποίων οι σχέσεις
περιλαµβάνουν βία, είναι επίσης βίαια προς τα παιδιά τους. Τέτοιοι γονείς σίγουρα
δέρνονταν όταν ήταν παιδιά και εκτέθηκαν σε ξυλοδαρµό άλλων.
Σύζυγοι που χτυπήθηκαν και χτυπούν και δέρνουν τα παιδιά τους, τα µεγαλώνουν
ώστε να χτυπάνε και τα ίδια και να χτυπηθούν ακριβώς όπως και οι ίδιοι. Τα παιδιά
µαθαίνουν από το παράδειγµα των γονέων ότι ο τρόπος για να δοθεί διέξοδος στη
µαταίωση (µίας επιθυµίας π.χ.), για να εκφραστεί αποδοκιµασία και για να
διεκδικηθεί η εξουσία, είναι το χτύπηµα κάποιου µικρότερου και πιο αδύναµου από
τα ίδια. Βλέπουν αυτή την αρχή να επιδεικνύεται κάθε φορά που µαλώνουν οι γονείς
τους, όπως και κάθε φορά που βρίσκονται στο τέλος των συγκρούσεων µε βίαιες
τιµωρίες.
Μαθαίνουν ότι µόλις θα γίνουν αρκετά µεγάλοι και δυνατοί, θα µπορούν να ελέγχουν
τους άλλους απειλώντας ή πληγώνοντάς τους. Μαθαίνουν ότι δεν υπάρχει
πρόβληµα αν οι σύζυγοι χτυπάνε ο ένας τον άλλο και αν οι ενήλικοι χτυπάνε παιδιά.
Όταν τα παιδιά, των οποίων οι προσωπικότητες έχουν σχηµατιστεί µέσα σε βίαια
νοικοκυριά, µεγαλώσουν και κάνουν παιδιά, δυσκολεύονται πάρα πολύ να
απελευθερωθούν από τις συµπεριφορές στις οποίες έχουν εκτεθεί και βιώσει. Οι
δεξιότητες που εφαρµόζουν στην οικογενειακή ζωή θα είναι οι ανεπαρκείς που
έµαθαν από τους γονείς τους, και τείνουν να συνεχίζουν στον ίδιο κύκλο βίας µέσα
από τα αθώα παιδιά τους.
Καθώς εξαφανίζεται ο δαρµός από την οικογενειακή ζωή, θα εξαφανιστούν και άλλες
µορφές οικογενειακής βίας. Όχι πριν.
Κλιµάκωση
3
Οι σωµατικές βλάβες και οι θάνατοι παιδιών από τους φροντιστές τους συχνά είναι
συνέπεια ακραίας σωµατικής τιµωρίας. Οι δράστες ακόµα και των πιο φρικιαστικών
πράξεων απέναντι στα παιδιά τυπικά εξηγούν ότι η κακή συµπεριφορά του παιδιού
απαιτούσε τιµωρία, και το αποτέλεσµα ήταν τυχαίο ή χωρίς πρόθεση.
Πολλά από τα βρέφη που πεθαίνουν ετησίως ‘πέφτοντας έξω από το κρεβατάκι’,
’πέφτοντας από τις σκάλες’ ή επειδή ‘σταµάτησαν να αναπνέουν χωρίς λόγο’ θα
είχαν προστεθεί στις στατιστικές µη τυχαίων θανάτων αν γινόταν γνωστή η αλήθεια.
Μερικές φορές το θύµα κατηγορείται για την κακή του µοίρα, π.χ, το παιδί ‘κάνει
εύκολα µώλωπες’, ‘ είναι επιρρεπές σε ατυχήµατα’ ή ‘αρνήθηκε να παραµείνει
ακίνητο ενώ τιµωρούνταν, και αυτός ήταν ο λόγος που η πόρπη της ζώνης έκοψε τα
χείλη του.’
Αυτοί που δέρνουν ακούγονται συχνά να χρησιµοποιούν το τετριµµένο ότι δε
δέρνουν ποτέ υπό θυµό. Αυτός ο ψευδής ισχυρισµός διαψεύδει αυτό που τυπικά
κινητοποιεί τους ανθρώπους που χτυπάνε παιδιά:το θυµό. Πολλοί από αυτούς που
δέρνουν είναι εθισµένοι στην πράξη, διότι τους παρέχει µία στιγµιαία διέξοδο για
αισθήµατα µαταίωσης και θυµού—όχι διότι την θεωρούν έναν αποτελεσµατικό τρόπο
για να βελτιώσουν τη συµπεριφορά του παιδιού. Επειδή ο θυµός, από τη φύση του,
τείνει να κλιµακώνεται καθώς ικανοποιείται, δεν υπάρχει ασφαλής τρόπος για να
χτυπήσουν ένα παιδί.
Σεξουαλική Παρενόχληση και ξύλο.
Τα χτυπηµένα παιδιά δεν βλέπουν τα σώµατά τους ως δική τους προσωπική
ιδιοκτησία. Ο δαρµός τα εκπαιδεύει να αποδεχτούν την ιδέα ότι οι ενήλικοι έχουν
απόλυτη εξουσία στα σώµατά τους, συµπεριλαµβάνοντας το δικαίωµα να
επιβάλλουν πόνο. Και το να δέρνονται στους γλουτούς τα µαθαίνει ότι ακόµη και οι
σεξουαλικές περιοχές υπόκεινται στη βούληση των ενηλίκων. Το παιδί που
υποτάσσεται σε ένα δαρµό τη ∆ευτέρα δεν τείνει να πει ‘όχι’ στον παιδεραστή την
Τρίτη. Οι άνθρωποι που παρενοχλούν ή εκµεταλλεύονται παιδιά το γνωρίζουν αυτό.
Παραφυλάνε για πιθανά θύµατα στα παιδιά που έχουν διδαχθεί ‘να υπακούουν’ γιατί
αυτά τα παιδιά είναι οι πιο εύκολοι στόχοι.
Ξύλο στους Γλουτούς και Σεξουαλική Ανάπτυξη
Ο δαρµός στους γλουτούς µπορεί να παρακινήσει ανώριµα σεξουαλικά αισθήµατα
σε κάποια παιδιά. ∆εν ελέγχουν αυτά τα αισθήµατα, ούτε καταλαβαίνουν τι
συµβαίνει. Η τραγική συνέπεια για κάποια από αυτά τα παιδιά είναι ότι σχηµατίζουν
ένα σύνδεσµο ανάµεσα στον πόνο, την ταπείνωση και τη σεξουαλική διέγερση που
διαρκεί για την υπόλοιπη ζωή τους. Αν και ίσως παντρευτούν, κάνουν οικογένειες,
κρατήσουν υπεύθυνες θέσεις στην κοινότητά τους και δεν δείξουν σηµάδια
συναισθηµατικής διαταραχής, ίσως να βασανίζονται κρυφά και µε ντροπή από µία
ανάγκη η οποία, σε κάποιες περιπτώσεις τους εξαναγκάζει να πληρώνουν πόρνες,
τις οποίες δέρνουν ή από τις οποίες δέρνονται. Η πορνογραφική βιοµηχανία έχει
κάνει µία επωφελή επιχείρηση κάλυψης των αναγκών αυτών των δύσµοιρων
ατόµων. Η ιατρική επιστήµη έχει αναγνωρίσει και αποδείξει µε λεπτοµέρεια τη σχέση
ανάµεσα στα χτυπήµατα στα οπίσθια κατά την παιδική ηλικία και στη µετέπειτα
ανάπτυξη µη φυσιολογικών σεξουαλικών επιθυµιών και συµπεριφορών. Αυτός ο
λόγος πρέπει να αρκεί για να µη δαρθεί ποτέ ένα παιδί.
Ξύλο στο Σπίτι, Παρουσία στο Σχολείο
Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί θα σας πουν ότι τα παιδιά που παρουσιάζουν τα πιο
σοβαρά προβλήµατα συµπεριφοράς στο σχολείο είναι εκείνα τα οποία υπόκεινται
κακή µεταχείριση περισσότερο στο σπίτι. Τα παιδιά που δέρνονται στο σπίτι έχουν
συνηθίσει να αναµένουν ίδιου είδους µεταχείριση από µορφές εξουσίας εκτός
σπιτιού. Για πολλά από αυτά τα παιδιά, η ζώνη µάχης επεκτείνεται από την ζωή τους
στο σπίτι, στο σχολείο. Αυτό οδηγεί σε ακαδηµαϊκή αποτυχία, αποβολή, συγκρούσεις
µε τις αρχές και τελικά ίσως και µε το ποινικό σύστηµα, για εγκληµατική
συµπεριφορά. Στην απόπειρά τους να σχηµατίσουν µία ασπίδα απέναντι σε έναν
κόσµο τον οποίο βλέπουν απαρηγόρητα εχθρικό, αυτά τα παιδιά φυσικά αναζητούν
τη συντροφιά άλλων παιδιών µε παρόµοια προβλήµατα. «Οι γονείς µου και οι
δάσκαλοι δεν µε καταλαβαίνουν-οι φίλοι µου ναι,»λένε. Και έχουν έναν καλό λόγο να
το πιστεύουν αυτό. Αυτή είναι µία αιτία που αναπτύσσονται οι συµµορίες του δρόµου
και είναι ιδιαίτερα ελκυστικές για τα παιδιά των οποίων η αυτοπεποίθηση έχει
αφανιστεί από το δαρµό, χτυπήµατα µε βέργα, εξευτελισµό, προσβολές, απειλές,
αµείλικτη κριτική, αναίτιους περιορισµούς και σωµατική και συναισθηµατική
παραµέληση.
∆εν πρέπει να µας εκπλήσσει ότι πολλά παιδιά απορρίπτουν τον κόσµο των
ενηλίκων στο βαθµό που πιστεύουν ότι τα έχει απορρίψει αυτός. Ούτε πρέπει να µας
εκπλήσσει ότι οι έφηβοι, οι οποίοι κατά την παιδική τους ηλικία υπήρξαν θύµατα
5
βίας, θα χρησιµοποιήσουν βία αµέσως µόλις θα µπορέσουν. Όπως συχνά συµβαίνει,
η επιθετικότητα που καλλιεργούν πολλοί νέοι άνθρωποι πιστεύοντας ότι είναι
ουσιαστική για την επιβίωσή τους, τους ωθεί στην αποτυχία ή στην καταστροφή. Οι
συνωστισµένες φυλακές µας αποτελούν απόδειξη.
Μερικοί δάσκαλοι εργάζονται ακούραστα για να διαχειριστούν την επιθετικότητα, την
οποία παιδιά κυριαρχούµενα από βία διαθέτουν σε µεγάλο βαθµό και να
ενσταλάξουν την εµπιστοσύνη την οποία αυτά τα παιδιά διαθέτουν σε τόσο µικρό
βαθµό. Αλλά αυτό είναι ένα πελώριο θέµα που απαιτεί ειδικές δεξιότητες και ένα
επίπεδο αφοσίωσης το οποίο δεν κατέχουν όλοι οι δάσκαλοι ή δεν µπορούν να
επικεντρωθούν σε αυτό για παρατεταµένες περιόδους. Η επίτευξή του απαιτεί µία
σχετική καινοτοµία στα δηµόσια σχολικά συστήµατα.
Η σχολική αποβολή και η νεανική εγκληµατικότητα θα έπαυαν να είναι µέγιστα εθνικά
προβλήµατα µόνο αν ήταν δυνατό να πείσουµε τους γονείς και τους άλλους
φροντιστές να σταµατήσουν να µεγαλώνουν τα παιδιά τους µε τρόπους οι οποίοι
εγγυηµένα θα τα κάνουν αντικοινωνικά ή και αυτό-καταστροφικά. Με άλλα λόγια, να
σταµατήσουν να τα δέρνουν και να αρχίζουν να τα ανατρέφουν.
Ξύλο ,Κάπνισµα,Αλκοόλ και Ναρκωτικά
Το να σε δείρουν είναι µια εµπειρία υποβιβασµού, εξευτελισµού. Το δαρµένο παιδί
απορροφά όχι µόνο τα χτυπήµατα, αλλά και το µήνυµα το οποίο µεταφέρουν: «Είσαι
ανάξιος-α. Σε απορρίπτω!» Αυτό το µήνυµα επηρεάζει δυναµικά την αναπτυσσόµενη
προσωπικότητα του παιδιού. Ενσταλάζει µίσος για τον εαυτό.
Αργά ή γρήγορα κάθε παιδί εκτίθεται σε ουσίες που υπόσχονται άµεση ανακούφιση
από αισθήµατα αναξιότητας και απόρριψης. Παντού βρίσκονται άνθρωποι οι οποίοι
βάζουν εσωτερικά στα σώµατά τους διάφορα πράγµατα ώστε να κάνουν τον εαυτό
τους να αισθανθεί καλύτερα. Είναι δύσκολο να πειστεί ένα παιδί που υποφέρει ότι
µία τέτοια ανακούφιση είναι µία ψευδαίσθηση, ότι δεν µπορεί κάποιος να ξαναχτίσει
µία κατεστραµµένη αυτοπεποίθηση µε κάτι που θα καταπιεί, θα εισπνεύσει ή θα
κάνει ένεση, αλλά εύκολα θα τη θάψει πιο βαθιά υπό το βάρος νέων προβληµάτων.
Ξύλο και η Εγκληµατική Συµπεριφορά
Σε όλους είναι γνωστή η λίστα των κοινωνικών ασθενειών οι οποίες πιστεύεται πως
αποτελούν τη ρίζα της βίαιης εγκληµατικής συµπεριφοράς: φτώχεια, διάκριση,
οικογενειακή κατάρρευση, ναρκωτικά, συµµορίες και εύκολη πρόσβαση σε
θανατηφόρα όπλα. Και είναι ξεκάθαρο ότι κάθε στοιχείο της προαναφερόµενης
λίστας συµβάλλει στη βία και στο έγκληµα. Ωστόσο, ένα συστατικό κλειδί σπάνια
αναγνωρίζεται – ο δαρµός.
Το 1940, οι ερευνητές Sheldon και Eleanor Glueck ξεκίνησαν τη φηµισµένη τους
µελέτη σε αγόρια παραβάτες και µη παραβάτες. Ανακάλυψαν πως ορισµένες
επιδράσεις κατά την πρώιµη παιδική ηλικία προκαλούν στα παιδιά την ανάπτυξη
αντικοινωνικών, βίαιων συµπεριφορών. Έδειξαν ότι οι πρώτες ενδείξεις
παραβατικότητας εµφανίζονται συχνά στα τρία- πολύ πριν τα παιδιά έρθουν σε
επαφή µε επιδράσεις εκτός σπιτιού. Έδειξαν ότι οι γονείς που αποτυγχάνουν στην
ήρεµη, ευγενική και υποµονετική µεταχείριση των παιδιών τους, αλλά στηρίζονται
στη σωµατική τιµωρία, τείνουν να παράγουν επιθετικά παιδιά. Όσο πιο νωρίς και πιο
σοβαρή η κακοµεταχείριση, τόσο χειρότερο το αποτέλεσµα.
6
Ανακάλυψαν επίσης ότι ο χαµηλότερος δείκτης αντικοινωνικής συµπεριφοράς
συσχετίζεται πάντα µε παιδιά που µεγάλωσαν από τη βρεφική τους ηλικία σε
προσεχτικές, υποστηρικτικές, µη βίαιες και που δεν δέρνανε, οικογένειες.
Το µήνυµα εδώ για όλους τους γονείς που θέλουν το παιδί τους να µη δει ποτέ το
εσωτερικό µίας φυλακής είναι απλό : ευγενική και υποµονετική καθοδήγηση – ποτέ
να µη δείρετε.
Ξύλο, Ρατσισµός και Συλλογικές Εχθρότητες
Ο δαρµός γεµίζει µε θυµό και ορµή για εκδίκηση τα παιδιά. Αλλά αυτή η ορµή σχεδόν
ποτέ δεν επενεργεί αµέσως. Ακόµη και τα πιο σοβαρά χτυπηµένα παιδιά, ως γενικός
κανόνας, δε θα ανταποδώσουν το χτύπηµα σε αυτούς που τα πλήγωσαν. Αντί για
αυτό, τείνουν θα αναζητούν ανακούφιση στη φαντασία όπου µπορούν µε ασφάλεια
να εκτονώσουν το θυµό τους σε αντιπάλους τους οποίους επινοούν. Μερικές φορές
τα µικρότερα αδέρφια ή κατοικίδια εξυπηρετούν αυτό το σκοπό. Κάποιες
διαδεδοµένες µορφές ψυχαγωγίας επίσης ικανοποιούν αυτή την ανάγκη.
Καθώς ωριµάζουν τα παιδιά και είναι υπό την επήρεια των προκαταλήψεων της
κοινότητάς τους, ο θυµός τους µπορεί εύκολα να διοχετευθεί σε ‘εγκεκριµένα’
εξιλαστήρια θύµατα. Λατρείες µίσους και ακραίες πολιτικές φατρίες τους γνέφουν µε
ανοιχτές αγκάλες, προσφέροντας την ευκαιρία να µετατρέψουν τη φαντασία σε
πραγµατικότητα. Σε κάθε γενεά, περισσότεροι από λίγοι αρπάζουν αυτή την
ευκαιρία. Οι συµπεριφορές τους συνιστούν τη χειρότερη επίπτωση του
παραδοσιακού δαρµού.
Ξύλο στο Σχολείο
Παντού στον αναπτυγµένο κόσµο ο δαρµός από τους δασκάλους έχει σχεδόν
εξαφανιστεί. Είναι παράνοµος σε κάθε Ευρωπαϊκή χώρα και σε πολλές
αναπτυσσόµενες. (Στην Αυστρία, Κροατία, Κύπρο, ∆ανία, Φινλανδία, Γερµανία,
Ισραήλ, Ιταλία, Λετονία, Νορβηγία και Σουηδία κανείς, συµπεριλαµβανοµένου του
γονέα, δεν µπορεί νόµιµα να δείρει ένα παιδί, σε οποιαδήποτε συνθήκη.) Μεταξύ των
ισχυρότερων, αναπτυγµένων βιοµηχανικών κρατών, οι Η.Π.Α. αντιστέκονται
περισσότερο στον σχετικό ανασχηµατισµό. Αλλά σιγά σιγά όλο και περισσότερες
πολιτείες απαγορεύουν τη σχολική σωµατική τιµωρία και στις πολιτείες όπου
επιτρέπεται, ένας αυξανόµενος αριθµός σχολείων σοφά απαγορεύει αυτή την
πρακτική. Ακόµη όµως παραµένουν πολλοί µη ενηµερωµένοι δάσκαλοι και σχολικοί
διευθυντές, οι οποίοι, όπως πολλοί µη ενηµερωµένοι γονείς, επιµένουν στην
πεποίθηση ότι δεν υπάρχει πρόβληµα να επιβάλλονται στους µαθητές µε τη
σωµατική βία ή την απειλή της. Τι πρέπει να κάνουν οι φωτισµένοι, υπεύθυνοι
γονείς;
Αν γνωρίζατε ότι ένα σχολικό λεωφορείο είχε φθαρµένα λάστιχα και ελαττωµατικά
φρένα, δεν θα αφήνατε το παιδί σας να ανεβεί σε αυτό το λεωφορείο και θα
απαιτούσατε από τις σχολικές αρχές να επιδιορθωθεί αµέσως το πρόβληµα. Αν
γνωρίζατε ότι οι εξαεριστήρες στο σχολείο είναι µολυσµένοι από αµίαντο, θα
παίρνατε αµέσως το παιδί σας και θα ενηµερώνατε και τους άλλους γονείς.
Η σωµατική τιµωρία δε διαφέρει. Είναι πολύ επικίνδυνη και όλοι οι λογικοί άνθρωποι
στην κοινότητα πρέπει να ενωθούν και να αντισταθούν αµέσως.
Ως γονέας έχετε το δικαίωµα και την υποχρέωση να προστατεύσετε το παιδί σας
από τον γνωστό κίνδυνο. Ενηµερώστε τις τοπικές, περιφερειακές και κρατικές
7
εκπαιδευτικές αρχές ότι κανείς δεν έχει την άδειά σας, ούτε το ηθικό δικαίωµα, να
βάζει το παιδί σας σε κίνδυνο στο σχολείο.
Ξύλο και Εγκεφαλική Ανάπτυξη
Στην πρώιµη παιδική ηλικία, ο εγκέφαλος αναπτύσσεται ταχύτερα από οποιοδήποτε
άλλο όργανο στο σώµα. Στην ηλικία των 5, ο εγκέφαλος πλησιάζει περίπου το 90%
του ενήλικου βάρους του, και στα 7, έχει ωριµάσει πλήρως. Αυτό κάνει την παιδική
ηλικία µία πολύ ευαίσθητη και κρίσιµη περίοδο για την εγκεφαλική ανάπτυξη.
Το σχετικό µε τον πόνο και το φόβο στρες που προκαλείται από το δαρµό µπορεί να
επιδράσει αρνητικά στην ανάπτυξη και λειτουργία του παιδικού εγκεφάλου. Είναι
ακριβώς κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου της µεγάλης πλαστικότητας και του
τρωτού του εγκεφάλου, που πολλά παιδιά υπόκεινται σε σωµατική τιµωρία. Η
επίπτωση µπορεί να είναι ο εκτροχιασµός της φυσιολογικής, υγιούς εγκεφαλικής
ωρίµανσης µε αποτέλεσµα τις µη αναστρέψιµες ανωµαλίες για την υπόλοιπη ζωή.
Σύµφωνα µε τον ερευνητή Dr. Martin Teicher του McLean Hospital, Belmont,
Massachusetts, «Γνωρίζουµε ότι ένα ζώο που εκτίθεται σε στρες και παραµέληση
στην πρώιµη παιδική ηλικία αναπτύσσει έναν νευρώδη εγκέφαλο για να βιώνει φόβο,
άγχος και στρες. Νοµίζουµε ότι το ίδιο ισχύει και για τους ανθρώπους,» ( “Child
Abuse Changes the Developing Brain,” Yahoo! News, Dec. 29, 2000).
Στο άρθρο του Teicher, “The Neurobiology of Child Abuse,” Scientific American,
March 2002, έγραψε, «Νέες µελέτες εγκεφαλικής απεικόνισης και άλλα πειράµατα
έχουν δείξει ότι η παιδική κακοποίηση µπορεί να προκαλέσει µόνιµη βλάβη στη
νευρωνική δοµή και λειτουργία του ίδιου του αναπτυσσόµενου εγκεφάλου. Αυτό το
σκληρό αποτέλεσµα προτείνει, ότι πρέπει να καταβληθεί πολύ περισσότερη
προσπάθεια, για να προληφθεί η παιδική κακοποίηση και παραµέληση πριν
προκαλέσει αµετάκλητη βλάβη σε χιλιάδες νεαρά θύµατα (σελ.70)…Η κοινωνία
θερίζει αυτό που σπέρνει µε τον τρόπο που ανατρέφει τα παιδιά (σελ.75).»
Κανένας υπεύθυνος γονέας δεν θα διακινδυνεύσει σκόπιµα την κανονική εγκεφαλική
ανάπτυξη του παιδιού του, ωστόσο αυτό ακριβώς κάνουν άθελά τους αυτοί που
δέρνουν.
ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΕΙ∆ΙΚΟΙ
«Κάθε µορφή σωµατικής τιµωρίας ή ‘ξύλου’ είναι µία βίαιη επίθεση στην
ακεραιότητα µίας άλλης ανθρώπινης ύπαρξης. Η επίπτωση παραµένει για πάντα στο
θύµα και γίνεται ένα αντιπαθές κοµµάτι της προσωπικότητάς του-της –µία βαριά
µαταίωση που καταλήγει σε µία εχθρότητα η οποία θα αναζητά έκφραση στη
µετέπειτα ζωή σε βίαιες πράξεις εναντίον άλλων. Όσο νωρίτερα αντιληφθούµε ότι η
αγάπη και η ευγένεια είναι τα µοναδικά µέσα για την επιθυµητή από τα παιδιά
συµπεριφορά, τόσο καλύτερα. Ιδιαίτερα το παιδί, µαθαίνει να γίνεται το είδος
ανθρώπου το οποίο έχει βιώσει. Αυτό πρέπει να κατανοηθεί πλήρως από όλους
τους φροντιστές.» Ashley Montagu, Anthropologist
«Η σωµατική τιµωρία των παιδιών στην πραγµατικότητα παρεµβαίνει στη διαδικασία
της µάθησης και στην ευνοϊκή ανάπτυξη κοινωνικά υπεύθυνων ενηλίκων.
Αισθανόµαστε ότι είναι σηµαντικό για τους εργαζόµενους δηµόσιας υγείας, δασκάλους,
και άλλους σχετικούς µε τη συναισθηµατική και σωµατική υγεία παιδιών και νέων να
υποστηρίξουν την υιοθέτηση εναλλακτικών µεθόδων για την επίτευξη του αυτοελέγχου
8
και της υπεύθυνης συµπεριφοράς σε παιδιά και εφήβους.» Dr. Daniel F. Whiteside,
Assistant Surgeon General, Department of Health & Human Services (Administration
of President Ronald Reagan)
« Τα µέτρα τιµωρίας είτε εφαρµοσµένα από την αστυνοµία, τους δασκάλους, συζύγους
ή γονείς έχουν γνωστές βέβαιες επιπτώσεις: (1)απόδραση-η εκπαίδευση έχει το δικό
της όνοµα για αυτή:σκασιαρχείο, (2)αντεπίθεση-βανδαλισµός στα σχολεία και
επιθέσεις στους δασκάλους, (3)απάθεια-µία αποχώρηση µε σκυθρωπή απραξία. Όσο
πιο βίαιη η τιµωρία, τόσο πιο σοβαρά τα παράγωγα.» B. F. Skinner, Ph.D., author,
Professor of Psychology, Harvard
«Η σωµατική τιµωρία διδάσκει στα παιδιά να αποδέχονται και να ανέχονται την
επίθεση. Πάντα εµφανίζεται διακριτικά στις ρίζες της εφηβικής και ενήλικης
επιθετικότητας, ιδιαίτερα σε εκείνες τις εκδηλώσεις που παίρνουν µία αντικοινωνική
µορφή όπως η παραβατικότητα και η εγκληµατικότητα.» Philip Greven, Professor of
History, Rutgers University
« Υπήρξα πάντα υποστηρικτής της πλήρους κατάργησης της σωµατικής τιµωρίας
και πιστεύω ότι η σχέση της µε την πορνογραφία η οποία είναι τόσο ανατολικής
προέλευσης έχει τις ρίζες της στην παράδοσή µας να δέρνουµε τα παιδιά.» Gordon
Moyes, D. D., Pastor, Uniting Church, Superintendent of the Wesley Central Mission,
Sydney, Australia
«Η ‘θρησκευτική διαφωνία’- κράχτης για την υποστήριξη της σωµατικής τιµωρίας
στηρίχτηκε πάνω σε λίγα µεµονωµένα άρθρα από το Βιβλίο των Παροιµιών.
Χρησιµοποιώντας το ίδιο είδος επιλεκτικής ανάγνωσης, µπορεί κάποιος µε την ίδια
ευκολία να αναφέρει τη Βίβλο ως αυθεντία της πρακτικής της δουλείας, της αυστηρής
καταστολής γυναικών, πολυγαµίας, αιµοµιξίας και βρεφοκτονίας. Μου φαίνεται πως
η κτηνώδης και εκδικητική πρακτική της σωµατικής τιµωρίας δεν µπορεί να
συµβιβαστεί µε τα µεγαλύτερα θέµατα της Καινής ∆ιαθήκης όπου διδάσκεται η
αγάπη και η συγχώρεση και ο σεβασµός στην παιδική οµορφιά και αξιοπρέπεια, και
όπου η βία και η ανταπόδοση ως τρόποι επίλυσης ανθρώπινων συγκρούσεων υπερ-
απορρίπτονται .» Thomas E. Sagendorf, United Methodist Pastor, Toledo, Ohio
«Η ανάπτυξη του αυτο-ελέγχου, τον οποίο αποκαλούµε συνείδηση, προκύπτει από
την κατάλληλη αλληλεπίδραση των παιδιών µε τους φροντιστές τους. Η παιδική
εµπειρία αγάπης και σεβασµού ευνοεί την ανάπτυξη της συνείδησης, ενώ η εµπειρία
φόβου ή πόνου εµποδίζει αυτή την ανάπτυξη. Πρέπει να δοθεί ένα τέλος στη
σωµατική τιµωρία αν η κοινωνία µας πρόκειται να γίνει µία η οποία θα κυβερνάται
από τη συνείδηση και τον αυτο-έλεγχο παρά από τα αντίθετά τους.» H. Patrick
Stern, M.D., Asst. Prof. of Pediatrics, Psychiatry and Behavioral Pediatrics,
University of Arkansas for Medical Sciences.
«Η επιβολή πόνου και ταλαιπωρίας, όσο µικρή και να είναι, δεν είναι η επιθυµητή
µέθοδος επικοινωνίας µε τα παιδιά.» American Medical Association, House of
Delegates, 1985
«Η δουλική πειθαρχία δηµιουργεί δουλικό χαρακτήρα
Τα χτυπήµατα, και όλα τα άλλα είδη δουλικών και σωµατικών τιµωριών, δεν
ταιριάζουν ως τρόπος πειθαρχίας στην εκπαίδευση εκείνων που θα γίνονταν σοφοί,
καλοί, και άδολοι άνθρωποι.» John Locke, 1632-1704, “Some Thoughts Concerning
Education,” 1692
9
«Μη µαλώνετε βιαστικά το µαθητή, διότι θα αµβλύνετε το πνεύµα του και θα
αποθαρρύνετε την επιµέλειά του, αλλά να τον νουθετείτε ευγενικά, και µε αυτό τον
τρόπο θα γίνει πρόθυµος να διορθωθεί και χαρούµενος να συνεχίσει µε αγάπη και
ελπίδα για µάθηση…Αφήστε το δάσκαλο να πει, ‘Εδώ τα πας καλά.’ ∆ιότι σας
διαβεβαιώνω ότι δεν υπάρχει καλύτερη ακονόπετρα να ακονίσει ένα καλό πνεύµα
και να ενθαρρύνει την αγάπη για τη µάθηση από τον έπαινό του…Κατά τη γνώµη
µου, η αγάπη είναι πιο αρµοστή από το φόβο, η ευγένεια καλύτερη από το χτύπηµα,
για να ανατραφεί σωστά ένα παιδί µε µάθηση.» Roger Ascham, (Tutor to Queen
Elizabeth I), The Schoolmaster, England, published circa 1568
«Τα παιδιά πρέπει να οδηγούνται σε έντιµες πρακτικές µε τις έννοιες της
ενθάρρυνσης και της αιτιολόγησης, και σίγουρα όχι µε χτυπήµατα και αρρωστηµένη
µεταχείριση.» Plutarch, circa 46-120 A.D., “The Education of Children,” Vol. I,
Moralia, Ancient Greece
«Είναι µία απεχθής και δουλική πρακτική…Όταν δέρνονται τα παιδιά, ο πόνος και ο
φόβος επιφέρουν συχνά το αποτέλεσµα το οποίο δεν είναι ευχάριστο για να το πουν
και το οποίο µετέπειτα τείνει να είναι πηγή ντροπής, ντροπή η οποία παραλύει και
καταπιέζει το µυαλό και οδηγεί το παιδί να αποφεύγει το φως της ηµέρας και να
σιχαίνεται το φως…∆ε θα δώσω άλλο χρόνο σ’αυτό το θέµα. Γνωρίζουµε ήδη αρκετά
γι’αυτό.» Quintilian, circa 35-95 A.D., Institutes of Oratory, Ancient Rome
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Ε:Ουσιαστικά τι κοινό έχουν όλοι οι νεαροί παραβάτες;
A: Τους µεγάλωσαν άνθρωποι οι οποίοι τους έδερναν.
Ε: Τι κοινό χαρακτηριστικό είχαν οι παιδικές ηλικίες του Χίτλερ, Στάλιν, Πωλ Ποτ,
Σαντάµ Χουσείν και Τσαρλς Μάνσον;
A: Ο καθένας τους είχε υποστεί ως παιδί αµείλικτη, σοβαρή, σωµατική τιµωρία.
Ε: Τι κοινό έχουν όλοι οι φυλακισµένοι κατά συρροή δολοφόνοι;
A: Πληθώρα επεισοδίων δαρµού κατά την παιδική τους ηλικία
Ε: Τι κοινό έχουν οι βιαστές, τροµοκράτες, βασανιστές, κατά συρροή δολοφόνοι,
µαζικοί δολοφόνοι, καµικάζι, απαγωγείς παιδιών, ελεύθεροι σκοπευτές, δολοφόνοι,
κακοποιοί, βάνδαλοι, δράστες συζυγικής κακοποίησης και αυτοί που καταδιώκουν;
A: Βίαιη ανατροφή.
Ε: Ποιο παιδί δεν πρόκειται ποτέ να γίνει µέλος παρέας εγκληµατιών;
A: Εκείνο το παιδί που µεγαλώνει σε µία περιποιητική, προσεχτική, υποστηρικτική
οικογένεια που δε χρησιµοποιεί το ξύλο.
Ε: Τι πρέπει να κάνεις για να µετατρέψεις ένα φιλικό κουτάβι σε κακό σκυλί φύλακα;
A: Περιόρισε την κίνησή του και να το χτυπάς συχνά.
