Είναι δύσκολο να απαντήσουμε στοχευμένα πόσες πρέπει να είναι οι θερμίδες για το δικό σας παιδί, γιατί είναι πολλοί οι παράγοντες που το καθορίζουν. Ιδανικά, η θερμιδική πρόσληψη ενός παιδιού θα πρέπει να επαρκεί για την ανάπτυξη του, αλλά και να καλύπτει τις ημερήσιες ενεργειακές δαπάνες του. Αν η προσλαμβανόμενη ενέργεια είναι περισσότερη από την αναγκαία, το παιδί, αργά ή γρήγορα, θα εμφανίσει υπερβάλλον βάρος, και ίσως παχυσαρκία. Το επιθυμητό είναι να υπάρχει ισοδυναμία ανάμεσα στην προσλαμβανόμενη και την δαπανόμενη ενέργεια, το λεγόμενο «μηδενικό» ισοζύγιο ενέργειας. Δηλαδή να ισχύει ότι:
* Βασικός μεταβολικός ρυθμός (ΒΜΡ): Αποτελεί το ελάχιστο ποσό ενέργειας που απαιτείται για τη διατήρηση των ζωτικών λειτουργιών του οργανισμού, όπως η καρδιακή λειτουργία, η αναπνοή ή η έκκριση ορμονών.
* Τροφογενής θερμογένεση: Αφορά στην ενέργεια που δαπανάται για τη πέψη και απορρόφηση της προσλαμβανόμενης τροφής.
* Θερμογένεση λόγω άσκησης: Είναι η ενέργεια που απαιτείται για την εκτέλεση διάφορων μορφών σωματικής δραστηριότητας στη διάρκεια της ημέρας.
Με τον όρο «ισοζύγιο ενέργειας» προσδιορίζουμε τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην ενεργειακή πρόσληψη και την ενεργειακή δαπάνη:
Αν το ισοζύγιο ενέργειας είναι θετικό, αυτό σημαίνει ότι η ενεργειακή πρόσληψη υπερβαίνει την ενεργειακή δαπάνη. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του βάρους, καθώς η περίσσεια ενέργειας αποθηκεύεται στις λιπαποθήκες του σώματος. Αν το ισοζύγιο ενέργειας είναι αρνητικό, η ενεργειακή πρόσληψη είναι μικρότερη από την ενεργειακή δαπάνη, κάτι που μπορεί σταδιακά να οδηγήσει σε μείωση σωματικού βάρους, καθώς το σώμα χρησιμοποιεί τις αποθήκες ενέργειας που έχει για να ανταπεξέλθει.Αν το ισοζύγιο ενέργειας είναι μηδενικό, αυτό σημαίνει ότι η πρόσληψη ενέργειας είναι ίση με την ενέργεια που δαπανάται και το σωματικό βάρος παραμένει σταθερό.
Το να γίνει κανείς υπέρβαρος ή παχύσαρκος γίνεται σταδιακά. Για παράδειγμα, το παιδί σας καταναλώνει καθημερινά 50-100 θερμίδες παραπάνω από όσες χρειάζεται για να διατηρήσει το βάρος του, θα προσλάβει περίπου 2,5-5 περιττά κιλά μέσα σε έναν χρόνο!
Θα συνεχίσουμε με κάποια παραδείγματα για να δείξουμε πώς επηρεάζεται αυτός ο μηχανισμός. Οι ενεργειακές (θερμιδικές) ανάγκες κάθε παιδιού ποικίλλουν ανάλογα με το φύλο, την ηλικία, το ύψος, το βάρος, το στάδιο ανάπτυξης που βρίσκεται, τη σύσταση σώματος και τη φυσική του δραστηριότητα. Ένα μη δραστήριο κορίτσι 9-13 ετών, για παράδειγμα, χρειάζεται περίπου 1.600 θερμίδες/ημέρα, ενώ ένα δραστήριο κορίτσι της ίδιας ηλικίας περίπου, 2.200 θερμίδες/ημέρα.
Σε περιόδους γρήγορης ανάπτυξης, όταν για παράδειγμα το παιδί ψηλώνει σχετικά απότομα, οι θερμιδικές ανάγκες του αυξάνονται. Ύστερα από την ηλικία των 10 ετών (προ-εφηβεία), οι ενεργειακές απαιτήσεις των αγοριών γίνονται συνεχώς μεγαλύτερες από αυτές των κοριτσιών, γιατί αλλάζει η σύσταση του σώματός τους: τα κορίτσια αρχίζουν πλέον να έχουν περισσότερη λιπώδη μάζα από τα αγόρια, που έχουν περισσότερο μυικό ιστό. Αντίθετα, σε μικρότερη ηλικία δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ κοριτσιών και αγοριών όσον αφορά στις ενεργειακές ανάγκες. Θυμηθείτε όμως ότι το παιδί σας είναι μοναδικό και οι ανάγκες του σε ενέργεια επίσης μοναδικές!
Αν αναρωτιέστε πώς θα καλυφθούν αυτές οι ανάγκες σε ενέργεια, αναζητήστε τρόφιμα που περιέχουν αρκετά θρεπτικά συστατικά και λίγες θερμίδες, όπως φρούτα, στικς λαχανικών, γιαούρτι με φρούτο και μέλι, φυτική μαλακή μαργαρίνη, ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα, παιδικά δημητριακά πρωινού ολικής άλεσης με τα λιγότερα απλά σάκχαρα.
Η ακριβής μέτρηση των θερμίδων δεν είναι απαραίτητη. Μπορείτε να καταλάβετε αν τα παιδιά σας τρέφονται επαρκώς, παρακολουθώντας τη συνολική διατροφή τους, την ανάπτυξή τους και την υγεία τους.
ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΟΝΤΟΡ Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
