Μπορεί το άγχος να γίνει εποικοδομητικό;

daddy cool team

Γράφει ο Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπευτής Γιάννης Ξηντάρας

Άγχος είναι η ανησυχία που έχουμε για μία κατάσταση στη ζωή μας. Είναι μια συνθήκη που συμβαίνει να τη βιώνουμε όλοι μας σε διαφορετικό βαθμό ιδιαίτερα όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια δοκιμασία μικρή ή μεγάλη όπως για παράδειγμα μια αλλαγή, ένα διαγώνισμα, την είσοδό μας σε ένα δημόσιο χώρο κ.λ.π.

Το άγχος μπορεί να έχει δύο πλευρές. Από τη μία είναι το φυσιολογικό-ήπιο άγχος και στρες και από την άλλη το υπερβολικό (νευρωτικό) άγχος που ακόμη και όταν το στρεσογόνο γεγονός πάψει να υπάρχει εμείς συνεχίζουμε να είμαστε αγχωμένοι.

Το φυσιολογικό άγχος αντιπροσωπεύει τις προκλήσεις που διεγείρουν το ενδιαφέρον μας και που χωρίς αυτές η ζωή θα ήταν ανιαρή και δίχως νόημα. Υπό αυτή την έννοια το άγχος αποτελεί φυσιολογικό παράγοντα της ανθρώπινης υπόστασης. Πολλές φορές βοηθάει στις επιδόσεις μας, είναι ψυχολογικά ωφέλιμο, ενεργούμε πιο γρήγορα και πιο εντατικά και μας βοηθάει να νιώθουμε χρήσιμοι και αξιόλογοι και να θέτουμε στόχους.

Από την άλλη πλευρά, το υπερβολικό-νευρωτικό άγχος αντιπροσωπεύει τις καταστάσεις κάτω από τις οποίες το άτομο αδυνατεί ψυχολογικά να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του περιβάλλοντός του. Έτσι υπάρχει κατάπτωση στο οργανικό ψυχολογικό επίπεδο. Το άγχος αυτό επιδρά αρνητικά καθώς καταναλώνει την ψυχολογική μας ενέργεια, εξασθενίζει τις επιδόσεις μας και νιώθουμε άχρηστοι, ανάξιοι, χωρίς φιλοδοξίες και έχοντας ανέφικτους στόχους.

Επομένως το άγχος όταν δεν είναι υπερβολικό και δεν μας αποσπά από τα πλάνα μας μπορεί να γίνει εποικοδομητικό. Το μέτριο άγχος-στρες στις διάφορες στιγμές στη ζωή μας μπορεί να μας βοηθήσει να επιτύχουμε ένα στόχο που έχουμε θέσει με υψηλότερη αποτελεσματικότητα. Για παράδειγμα, όταν εξεταζόμαστε, αν αγχωνόμαστε υπερβολικά σίγουρα δε θα μπορέσουμε να συγκεντρωθούμε στο διαγώνισμα και επομένως θα κάνουμε λάθη παρ’ όλο που θα έχουμε διαβάσει. Αντίθετα, αν έχουμε άγχος αλλά σε μέτρια επίπεδα και μπορούμε να το ελέγξουμε τότε σίγουρα θα έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Το ήπιο στρες λοιπόν μας κάνει καλό, μας ενεργοποιεί, μας κρατάει σε εγρήγορση και μας δίνει ένα κίνητρο να συνεχίσουμε αυτό που έχουμε ξεκινήσει. Καλό είναι λοιπόν να αντιμετωπίζουμε τα στρεσογόνα γεγονότα της ζωής μας με μέτριο άγχος και να μην ανησυχούμε υπερβολικά. Τα περισσότερα προβλήματα έχουν κάποια λύση που μπορούμε να τη βρούμε μόνο εφόσον είμαστε ψύχραιμοι. Δεν χρειάζεται να υπερβάλλουμε, ας αντιμετωπίσουμε λοιπόν το όποιο πρόβλημα χωρίς να το διογκώνουμε…