Δ’ Κυριακή Νηστειών σήμερα: Η Κλίμακα των Αρετών

daddy cool team

Έχουμε φτάσει στην τέταρτη Κυριακή των Νηστειών και η Εκκλησία μας προβάλλει το πρόσωπο του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου του επονομαζομένου της Κλίμακος.

Γεννήθηκε τον 6ο αιώνα στη Συρία. Σε ηλικία δεκαέξι ετών έγινε δόκιμος μοναχός στην ιερά Μονή του Σινά. Ασκήθηκε στην υπακοή και την ταπείνωση κοντά στον Αββά Μαρτύριο, αφού προηγουμένως απόκτησε την εγκύκλιο κοσμική σοφία.

Σε ηλικία είκοσι ετών, μετά από τετραετή διαρκή αγώνα, εκάρη μοναχός και μετονομάσθη σε Ιωάννη. Έπειτα έλαβε τους πρώτους δύο βαθμούς της Ιερωσύνης, του διακόνου και του πρεσβυτέρου, ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της Μονής. Στη Μονή του Σινά εγκαταβίωσε επί δεκαεννέα συναπτά έτη.

Ακολούθως, σε ηλικία τριάντα πέντε ετών αποσύρθηκε σε ερημική τοποθεσία του Σινά όπου εκεί ασκήθηκε στην ησυχία και τη μελέτη πατερικών συγγραμμάτων. Σε ηλικία εβδομήντα πέντε ετών έγινε Ηγούμενος της Μονής του Σινά όπου παρέμεινε στη θέση αυτή για τέσσερα χρόνια.

Ακολούθως, αποσύρθηκε στην έρημο και σε ηλικία ογδόντα ετών εκοιμήθη οσιακά τη 30η Μαρτίου.

Ο σήμερα τιμώμενος Άγιος ήταν μεγάλος μελετητής και ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, ήταν . Άνθρωπος της προσευχής, της εγκράτειας, της διαρκούς αγάπης προς το Θεό, άνθρωπος με διακαή θείο έρωτα και πάντοτε πυρπολούμενος από τη φωτιά της Θείας αγάπης, όπως μας αναφέρει το Συναξάρι

. Ήταν άνθρωπος που οδήγησε την ψυχή του εις τας οδούς του Χριστού, που την οδήγησε ολόκληρη από την Κόλαση στον Παράδεισο, από τον διάβολο στο Θεό, από την αμαρτία στην αναμαρτησία, όπως μας αναφέρει ο Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς [1].

Δεν είναι τυχαία που η Αγία μας Εκκλησία όρισε αυτή τη μέρα να τιμάται ο Άγιος Ιωάννης. Μέσα στο πέλαγος που διανύουμε της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, στο στάδιο των πνευματικών αγώνων και αρετών, ο Όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης αποτελεί για τον κάθε ένα από μας παράδειγμα προς μίμηση.

Ο λόγος για τον οποίο ο Άγιος ονομάζεται με αυτό το επωνύμιο, είναι διότι συνέγραψε ένα σημαντικό βιβλίο, το οποίο θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της Εκκλησιαστικής μας Γραμματείας, την γνωστή «Κλίμακα», ένα πνευματικό και ασκητικό βιβλίο. Αποτελείται από τριάντα λόγους για την αρετή, όπου σε κάθε λόγο περιλαμβάνεται και μια αρετή, τους οποίους συνέγραψε ο ίδιος.

Η Κλίμακα, δηλαδή η σκάλα, περιγράφει την πορεία προς τη θέωση σαν μια ανάβαση σαν μια ανάβαση σε σκάλα που οδηγεί στον ουρανό. Κάθε σκαλοπάτι της είναι μια αρετή που πρέπει να κατακτήσει ο αγωνιζόμενος πιστός, ώστε να επιτύχει το σκοπό του. Το βιβλίο αυτό αρχίζει από τις πιο πρακτικές αρετές, τις αρετές που αποκτώνται εύκολα και κυρίως έχουν πρακτικό χαρακτήρα, όπως για παράδειγμα την αρετή της μετάνοιας, της υπακοής, και καταλήγει στις θεωρητικά υψηλές, όπως για παράδειγμα την ταπεινοφροσύνη και την διάκριση. Κάθε αρετή είναι ταξινομημένη ώστε να προϋποθέτει την προηγούμενη και αυτή να είναι προϋπόθεση για την αμέσως επόμενη.

Οι πρώτοι τρεις λόγοι, οι οποίοι αποτελούν την εισαγωγή αυτού του συγγράμματος, αναφέρονται στην αυταπάρνηση των εγκοσμίων και αφορά τους μοναχούς. Οι αμέσως επόμενοι τέσσερις λόγοι, οι οποίοι προβάλλουν τις ισάριθμες βασικές αρετές, και αυτοί είναι οι περί υπακοής, μετανοίας, μνήμης θανάτου και χαροποιού πένθους, οι οποίοι παρουσιάζονται ως οι ρίζες ενός δέντρου που προσφέρει στους αγωνιζόμενους πιστούς τους καρπούς του.

Από τον 8ο μέχρι και τον 25ο λόγο περιγράφονται τα σκληρά πάθη που πρέπει να πολεμήσει ο κάθε χριστιανός και τις αντίστοιχες αρετές που οφείλει να ανακτήσει. Ο 26ος λόγος αναφέρει γενικά τα πάθη, τις αρετές, τους λογισμούς και την απλανή διάκρισή τους. Οι τελευταίοι λόγοι είναι οι καρποί των κόπων και μόχθων και αποτελούν την συμβολική ανάβαση στην κορυφή της κλίμακας των αρετών.

Οι Λόγοι του Αγίου στην Κλίμακα

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφερθώ σε τρεις από τους λόγους του Αγίου που αναφέρονται μέσα στην Κλίμακα. Ο πρώτος λόγος αναφέρεται στην αποταγή του μάταιου τούτου βίου. Δηλαδή, όπως λέει και ο συγγραφέας του βιβλίου, για να αρχίσει κάποιος την εν Χριστώ ζωή, πρέπει να αποταχθεί, να απαρνηθεί την ματαιότητα του παρόντος κόσμου. Και η λέξη κόσμος μέσα στην Αγία Γραφή δεν έχει το νόημα που αντιλαμβανόμαστε εμείς σήμερα τον κόσμο.

Σημαίνει το κοσμικό φρόνημα, την κοσμική ζωή και όχι τους συνανθρώπους μας, τους γύρω μας. Δεν μπορεί κανείς να προσεγγίσει το Θεό χωρίς να πει όχι στην αμαρτία και κυρίως στα εγωϊστικά του θελήματα. Γιατί αυτά τα θελήματα μας κρατάνε δέσμιους στον αμαρτωλό κόσμο. Σύμφωνα και με τον Όσιο Ποιμένα, το θέλημα του ανθρώπου είναι χάλκινο τείχος που τον χωρίζει από το Θεό.

Άρα, αποταγή του κόσμου σημαίνει να αλλάξει κάποιος το κοσμικό φρόνημα, τον κοσμικό τρόπο σκέψεως της ζωής και να αποκτήσει νουν Χριστού, δηλαδή πνευματικό τρόπο με τον οποίο βλέπει τα πράγματα γύρω του. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι ο Άγιος Ιωάννης το τοποθετεί ως βάση της εν Χριστώ ζωής. Αυτό μας παραπέμπει και στο λόγο του Κυρίου «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθήτω μοι»[2].

Είναι κατανοητός ο λόγος του Κυρίου. Είναι το ίδιο με αυτό που λέει ο Άγιός μας, να αποταγεί κάποιος το μάταιο βίο. Αυτό που λέει ο Κύριος «ἁπαρνησάσθω ἑαυτόν» δεν εννοεί να αρνηθεί ο άνθρωπος τον εαυτό του, την ύπαρξη του, το σώμα του, αλλά να απαρνηθεί την αμαρτία, τον παλαιό άνθρωπο, τον εμπαθή και αμαρτωλό του εαυτό «σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις»[3].

Ο άλλος λόγος τον οποίο θα ήθελα να αναφέρω είναι ο ένατος λόγος περί μνησικακίας. Μνησικακία σημαίνει να θυμάμαι με αντιπάθεια τα κακά που μου έκαναν οι άλλοι και να δυσκολεύομαι να τους συγχωρέσω. Δυστυχώς, μερικές φορές επιθυμούμε και την εκδίκησή τους.

Πηγή ekklisiaonline.gr