Ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος ίσως είναι πιο κοντά από ποτέ. Η Ευρώπη ξεσκονίζει τον κατάλογό της με τα καταφύγια για την προστασίας του άμαχου πληθυσμού. Που βρίσκονται όμως τα πυρηνικά καταφύγια της Αθήνας και που πρέπει να πάτε σε περίπτωση πολέμου.
H απόφαση της Γερμανίας να ξεσκονίσει» τον κατάλογό της με τα καταφύγια στα οποία θα μπορούσαν να καταφύγουν οι πολίτες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης σε πολίτες, προκάλεσε το ενδιαφέρον ολόκληρης της Ευρώπης, αφού έγινε αντιληπτή ως μια κίνηση που «δείχνει» ότι δεν είναι απίθανο η γηραιά ήπειρος να κατευθύνεται σε πόλεμο. Πόλεμο στον οποίο οι άμαχοι, όπως αποδεικνύεται από τις τελευταίες συγκρούσεις στην Μέση Ανατολή και την Ουκρανία δεν αποκλείεται να είναι… παράπλευρες απώλειες.
Οι εικόνες από Ουκρανούς πολίτες να ψάχνουν καταφύγιο στο μετρό του Κιέβου και το γεγονός ότι ποτέ ξανά η Ευρώπη δεν έχει βρεθεί στο κατώφλι μιας πυρηνικής σύγκρουσης όπως συμβαίνει τώρα, προκαλούν τρόμο και αναγκάζουν τις χώρες της ΕΕ να πάρουν μέτρα προστασίας του πληθυσμού της.
Μητέρα κρατούσε την κόρη της κλεισμένη σε συρτάρι για 3 χρόνια
Άλλωστε ο ίδιος ο πρώην «άρχων» των εξωτερικών υποθέσεων της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, προειδοποίησε στο βιβλίο του 300 σελίδων, «Η Ευρώπη σε ένα τόξο της φωτιάς», ότι η Γηραιά Ήπειρος βρίσκεται «σε κίνδυνο».
Το βιβλίο, που κυκλοφόρησε στις 21 Νοεμβρίου, αποτελείται από έξι κεφάλαια που προέρχονται από ιστολόγια, ομιλίες και άρθρα του Borrell από το 2024. «Τα γεγονότα που αντιμετωπίσαμε τους τελευταίους μήνες επιβεβαίωσαν δυστυχώς την προηγούμενη διάγνωση: η Ευρώπη βρίσκεται σε κίνδυνο», έγραψε. «Η γεωπολιτική μας κατάσταση επιδεινώνεται και οι συγκρούσεις και οι κρίσεις πολλαπλασιάζονται ακριβώς στο κατώφλι μας», πρόσθεσε.
Ο Μπορέλ υποστηρίζει ότι πολλοί παράγοντες συνέβαλαν στην απειλή για την ευρωπαϊκή ύπαρξη. Ανέφερε τον πόλεμο στην Ουκρανία, τις γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή, τη σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας, τις εμπορικές εντάσεις μεταξύ ΕΕ και Κίνας και την αυξανόμενη αδιαφορία των ΗΠΑ για το μπλοκ. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες της Γερμανίας να … δει τι της γίνεται, αντικατοπτρίζουν μια σειρά παρόμοιων πρωτοβουλιών σε ολόκληρη την Ευρώπη, με αρκετές χώρες – ειδικά στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη – να ενισχύουν τις δυνατότητες πολιτικής άμυνας.
Οι «πρώτοι στόχοι»
Χαρακτηριστικό της κατάστασης που επικρατεί αυτή την στιγμή στην Ευρώπη είναι το γεγονός ότι η Πολωνία – μια χώρα η οποία επανειλημμένα έχει βρεθεί στο στόχαστρο των δηλώσεων Ρώσων αξιωματούχων – έχει ψηφίσει νόμο σύμφωνα με τον οποίο όλα τα νέα κτήρια από το 2026 και μετά θα πρέπει να έχουν καταφύγια. Μια απόφαση που προκάλεσε την μήνι κατασκευαστικών εταιρειών αλλά θεωρήθηκε απαραίτητη από την κυβέρνηση της χώρας.
Η Πολωνία όμως δεν είναι η μόνη χώρα που προετοιμάζεται για έναν μαζικό πόλεμο.
Υπενθυμίζεται ότι η Σουηδία διένειμε πρόσφατα μια επικαιροποιημένη έκδοση του φυλλαδίου πολιτικής άμυνας της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Ο οδηγός, διπλάσιος σε μέγεθος από τον προκάτοχό του, περιλαμβάνει λεπτομερείς οδηγίες για τον χειρισμό στρατιωτικών συγκρούσεων και την επιβίωση από διακοπές ρεύματος.
Εν τω μεταξύ, η Φινλανδία, η οποία έχει μακρά σύνορα με τη Ρωσία, έχει διατηρήσει ισχυρά αμυντικά μέτρα από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ένας νέος ψηφιακός οδηγός περιγράφει τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι πολίτες για να αντέξουν παρατεταμένες κρίσεις, συμπεριλαμβανομένων των θερμοκρασιών υπό το μηδέν και των πυρηνικών συμβάντων. Απαραίτητα αντικείμενα όπως δισκία ιωδίου, εφεδρικές παροχές ρεύματος και τρόφιμα που δε φθείρονται αποτελούν μέρος της συνιστώμενης λίστας ελέγχου επιβίωσης της Φινλανδίας.
Πέτρος Κουσουλός για Ειρήνη Μουρτζούκου : «Αν συνεχίσει έτσι θα πάρει κι άλλους στον λαιμό της» Οι συγκλονιστικές εξελίξεις
Πολωνία και Νορβηγία θέτουν νέες παραμέτρους:
Η Πολωνία έχει υιοθετήσει μια προληπτική προσέγγιση προσδιορίζοντας προσωρινά καταφύγια, όπως σταθμούς του μετρό και σήραγγες, τα οποία θα μπορούσαν να προστατεύσουν ολόκληρο τον πληθυσμό της σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω από το 2026, όλα τα νέα κτίρια στην Πολωνία θα πρέπει βάσει νόμου να περιλαμβάνουν πρόσβαση σε καταφύγια. Η Νορβηγία, η οποία ξεκίνησε παρόμοιες εκστρατείες ήδη το 2018, ταχυδρόμησε πρόσφατα έναν λεπτομερή οδηγό προετοιμασίας σε 2,2 εκατομμύρια νοικοκυριά. Ο οδηγός αυτός συνιστά στους πολίτες να αποθηκεύουν αρκετά τρόφιμα, νερό και φάρμακα για να επιβιώσουν ανεξάρτητα για τουλάχιστον τρεις ημέρες. Η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Νορβηγίας δήλωσε τους αυξημένους κινδύνους που ενέχουν η κλιματική αλλαγή, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και η γεωπολιτική αστάθεια.
Και άλλες ευρωπαϊκές χώρες όμως είτε εξετάζουν είτε εργάζονται ενεργά για την αύξηση της χωρητικότητάς τους για καταφύγια έκτακτης ανάγκης.
Μαζική παραγωγή και στη Ρωσία
Πρόσφατα όμως και η … απέναντι πλευρά, η Ρωσία ξεκίνησε την μαζική παραγωγή κινητών καταφυγίων που μπορούν να προστατεύσουν τον πληθησμό από ποικίλες απειλές. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters το καταφύγιο με το όνομα KUB-M μπορεί να προσφέρει προστασία για 48 ώρες από εκρήξεις, θραύσματα από συμβατικά όπλα και επικίνδυνα χημικά και φωτιές.
Οι υφιστάμενες υποδομές σε όλη την Ευρώπη
Ελβετία: Η ουδέτερη αυτή χώρα, διαθέτει περίπου 365.000 καταφύγια. Αυτό περιλαμβάνει τόσο ιδιωτικά όσο και δημόσια καταφύγια, παρέχοντας χώρο για πάνω από το 114% του πληθυσμού της.
Φινλανδία: Έχει περίπου 50.500 καταφύγια βομβών, ικανά να προστατεύσουν περίπου 4,8 εκατομμύρια ανθρώπους, δηλαδή σχεδόν ολόκληρο τον πληθυσμό της Φινλανδίας.
Καταφύγιο στην Φινλανδία
Σουηδία: Περιέχει περίπου 65.000 καταφύγια, με σημαντική έμφαση στην πολιτική άμυνα λόγω της ιστορίας της ουδετερότητας της που πρόσφατα τελείωσε με την ενταξή της στο ΝΑΤΟ.
Τσεχική Δημοκρατία: Αν και το σύστημα καταφυγίων δεν είναι τόσο εκτεταμένο όσο τα παραπάνω, διαθέτει περίπου 4.993 καταφύγια βομβών σύμφωνα με ορισμένες πηγές, αν και πολλά από αυτά ενδέχεται να μην είναι σε λειτουργική κατάσταση.
Αυστρία: Δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι αριθμοί σχετικά με τα καταφύγια όμως η κάλυψη εκτιμάται σε περίπου 30% του πληθυσμού, αν και πολλά από αυτά τα καταφύγια ενδέχεται να μην είναι εξοπλισμένα με συστήματα εξαερισμού.
Γερμανία: Η Γερμανία, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, διέθετε ένα εκτεταμένο δίκτυο καταφυγίων, ιδίως για κυβερνητική χρήση, αλλά τα δημόσια καταφύγια για το σύνολο του πληθυσμού είναι λιγότερο συνηθισμένα σήμερα. Η εθνική κάλυψη σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας ήταν περίπου 3% του πληθυσμού όσον αφορά τα ειδικά καταφύγια. Πολλά παλιά καταφύγια έχουν επαναχρησιμοποιηθεί ή έχουν εγκαταλειφθεί.
Νορβηγία: Η προσέγγιση της Νορβηγίας όσον αφορά τα πυρηνικά καταφύγια αφορά περισσότερο την απαίτηση σε κτίρια άνω ενός ορισμένου μεγέθους παρά τα ευρέως διαδεδομένα δημόσια καταφύγια. Κτίρια μεγαλύτερα από 1.000 τετραγωνικά μέτρα απαιτείται να διαθέτουν καταφύγιο, αλλά μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, η πολιτική αυτή χαλάρωσε κάπως.
Πολωνία: Η Πολωνία διαθέτει περίπου 300.000 θέσεις σε πραγματικά καταφύγια βομβών, αλλά μπορεί να φιλοξενήσει σχεδόν 50 εκατομμύρια σε διάφορες μορφές καταφυγίων, συμπεριλαμβανομένων των «κρυψώνων» και των «προσωρινών καταφυγίων», όπως οι σταθμοί του μετρό και οι σήραγγες. Ωστόσο, πολλές από αυτές τις εγκαταστάσεις δεν βρίσκονται σε βέλτιστη κατάσταση.
Ισπανία: Η Ισπανία διαθέτει λιγότερα δημόσια πυρηνικά καταφύγια σε σύγκριση με ορισμένους από τους βόρειους γείτονές της. Κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, κατασκευάστηκαν καταφύγια βομβών σε πόλεις όπως η Μαδρίτη και η Βαρκελώνη, αλλά αυτά δεν συντηρούνται για τον σύγχρονο πόλεμο.
Ηνωμένο Βασίλειο: Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ιστορικό χρήσης καταφυγίων Άντερσον κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά δεν υπάρχει εκτεταμένο σύγχρονο δίκτυο δημόσιων καταφυγίων. Η εστίαση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν περισσότερο στα κυβερνητικά και στρατιωτικά καταφύγια παρά στα δημόσια καταφύγια. Πολλά από τα καταφύγια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου έχουν παροπλιστεί ή επαναχρησιμοποιηθεί. Παρόλα αυτά, η Βρετανία διαθέτει τα περισσότερα καταφύγια κατάλληλα προετοιμασμένα για πυρηνικά χτυπήματα σε όλη την Ευρώπη.
Καιρός: Μεσογειακός κυκλώνας θα χτυπήσει το Σαββατοκύριακο Τα τελευταία προγνωστικά
Πυρηνικά καταφύγια στην Ευρώπη. Photo via:Metro.co.uk
Ιταλία: Η Ιταλία δε διαθέτει εκτεταμένο δίκτυο καταφυγίων βομβών για τον γενικό πληθυσμό. Υπάρχουν ιστορικά καταφύγια από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ορισμένες ιδιωτικές εταιρείες προσφέρουν την κατασκευή καταφυγίων, αλλά δεν υπάρχει κρατική εντολή για την ευρεία κατασκευή καταφυγίων, όπως συμβαίνει στη Φινλανδία ή την Ελβετία.
Γαλλία: Η Γαλλία διαθέτει ορισμένα ιστορικά καταφύγια και από τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, και όπως και άλλες χώρες, αυτά έχουν σε μεγάλο βαθμό εγκαταλειφθεί ή επαναχρησιμοποιηθεί. Δεν υπάρχει δημόσια πολιτική παρόμοια με αυτή της Ελβετίας για κάθε πολίτη να έχει ένα καταφύγιο βόμβας.
Άλλες χώρες της ΕΕ: Χώρες όπως η Δανία, το Βέλγιο και η Ολλανδία διαθέτουν κάποια καταφύγια της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά τα σύγχρονα δημόσια δίκτυα καταφυγίων δεν είναι τόσο εκτεταμένα ή συντηρημένα. Πολλές από αυτές τις κατασκευές, σύμφωνα με το www.newsbomb.gr έχουν μετατραπεί σε μουσεία, τουριστικά αξιοθέατα ή έχουν εγκαταλειφθεί. Σε αυτή την κατηγορία ανήκει και η χώρα μας καθώς το εκτεταμένο σύστημα καταφυγίων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν έχει εκσυγχρονισθεί.
Από τον Λυκαβηττό μέχρι την Καστέλα – Αυτά είναι τα μυστικά καταφύγια πολέμου στην Αθήνα
Αίσθηση προκάλεσε η είδηση από το Ηράκλειο Κρήτης όπου, σύμφωνα με τοπικούς φορείς, τα καταφύγια πολέμου που υπάρχουν στην περιοχή θα εξοπλιστούν π.χ. με κουβέρτες, ενώ συχνές είναι οι επιθεωρήσεις από την Αθήνα και τα διαβαθμισμένα σήματα που φτάνουν στην Κρήτη.
«Είμαστε από τους πρώτους Δήμους της Ελλάδας που συνέστησαν αυτοτελές Γραφείο Πολιτικής Άμυνας το 2023. Είμαστε σε επικοινωνία με την Αποκεντρωμένη, που είναι αρμόδια, και τις επόμενες ημέρες θα ενημερώσει προσωπικά τον δήμαρχο για τα σημεία που υπάρχουν τα καταφύγια, γιατί είναι διαβαθμισμένες πληροφορίες που δεν πρέπει να γνωστοποιούνται ούτε στον αντιδήμαρχο. Εμείς πρέπει να τα οργανώσουμε, να τα εξοπλίσουμε, να τα επανδρώσουμε. Αν χρειάζονται να μπουν κουβέρτες, ξηρά τροφή, νερό, θα το κάνουμε», δήλωσε σχετικά ο αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας και προϊστάμενος του Γραφείου Πολιτικής Άμυνας του Δήμου Ηρακλείου, Γιώργος Καραντινός.
Άρτα : Χειρουργός καταδικάστηκε για τον θάνατο τριών ασθενών του αλλά πήρε προαγωγή
«Αυτά είναι για την Εθνική Άμυνα και θα χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση πολέμου. Είναι απευκταίο για επίθεση και ο πόλεμος έχει πάει σε οικονομικό επίπεδο. Έπρεπε να είναι πάντα οργανωμένα. Το θέμα είναι μη μας δώσουν πάλι αρμοδιότητα χωρίς απαραίτητους πόρους», κατέληξε ο ίδιος μιλώντας στο ΚΡΗΤΗ ΤV.
Αυτά είναι τα καταφύγια της Αθήνας
Με αφορμή αυτές τις ενέργειες από τον δήμο Ηρακλείου, ας θυμηθούμε που βρίσκονται ακριβώς βρίσκονται τα μεγάλα καταφύγια της ελληνικής πρωτεύουσας αλλά και πώς ακριβώς μοιάζουν.
Πιο συγκεκριμένα, την Αττική υπάρχουν αρκετά υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια της εποχής του Β΄ Παγκοσμίου. Επίσημη καταγραφή τους προφανώς δεν υπάρχει, αν και στο διαδίκτυο υπάρχουν αρκετές πληροφορίες για την ύπαρξη τους.
Στην Αθήνα (Λυκαβηττός, Αρδηττός, Πολύγωνο κ.α.), στον Πειραιά (Προφ. Ηλίας, Καστέλα, Δραπετσώνα κ.α.), στα νότια προάστια (Ελληνικό, Βούλα, Γλυφάδα), στα βόρεια (Κηφισιά, Παπάγου, Ψυχικό), στο Σούνιο, στη Ραφήνα. Ανάμεσα σ’ αυτά τα καταφύγια υπάρχουν μερικά όπως της «Μεγάλης Βρετανίας», του Μεγάρου της Εθνικής Ασφαλιστικής, της Τραπέζης της Ελλάδος, του Μετοχικού Ταμείου Στρατού και το υπόγειο του Μεγάρου του Αρείου Πάγου.
Το 1999 υπολογιζόταν ότι στην Ελλάδα σώζονταν περίπου 200 δημόσια καταφύγια. Τα περισσότερα, όπως προκύπτει από την έρευνα που είχε κάνει στο παρελθόν η εφημερίδα «Έθνος», βρίσκονταν στο χείλος της κατάρρευσης, κι όμως έχουν ακόμη έντονα τα σημάδια του παρελθόντος με χαραγμένα συνθήματα στους τοίχους ή και παλαιά αντικείμενα.
Το κτήριο της οδού Κοραή 4
Στο κτήριο της οδού Κοραή 4, της Εθνικής Ασφαλιστικής, στα δύο υπόγεια (έξι μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης) οι μηχανικοί Ε. Κριεζής και Α. Μεταξάς είχαν κατασκευάσει τα πιο σύγχρονα αντιαεροπορικά καταφύγια, με μεταλλικές πόρτες (γερμανικής προέλευσης) που έκλειναν αεροστεγώς, αλλά και επικοινωνία μεταξύ των 2 ορόφων με εσωτερικό κλιμακοστάσιο.
Στην Κατοχή εγκαταστάθηκαν στο μέγαρο διάφορες υπηρεσίες των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής και η Kommandatur και τα υπόγεια αντιαεροπορικά καταφύγια μετατράπηκαν σε φυλακές. Στους χώρους αυτούς κρατήθηκαν πολλοί έλληνες πατριώτες , ενώ πέρασαν πολλοί έλληνες πολίτες κάθε ηλικίας, μέχρι και παιδιά 14 ετών, για ασήμαντα παραπτώματα.
Σε όλη την έκταση των τοίχων του δευτέρου και σε περιορισμένο τμήμα του πρώτου υπογείου οι κρατούμενοι έγραφαν ή χάραζαν με όποιο αιχμηρό αντικείμενο είχαν στη διάθεσή τους μηνύματα, ονόματα, χρονολογίες και σχέδια, κληροδοτώντας στις επόμενες γενιές ανεξίτηλη την ιστορική μνήμη. Οι Γερμανοί έβαφαν επανειλημμένα τους τοίχους, οι οποίοι κάθε φορά ξαναγέμιζαν με μηνύματα.
Το υπόγειο καταφύγιο του Λυκαβηττού
Η στρατιωτική βάση του Λυκαβηττού κατασκευάστηκε πριν από τον πόλεμο του ’40 και περιλάμβανε καταφύγιο, αλλά και θέσεις πολυβολείων λαξευμένες στο βράχο. Κατά τον πόλεμο χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς, ενώ μετά την απελευθέρωση παρέμεινε σε λειτουργία ως το 1970, κι έπειτα εγκαταλείφθηκε.
Το υπόγειο καταφύγιο του Λυκαβηττού κατασκευάστηκε γύρω στο 1936, κοντά στη σπηλαιοεκκλησιά των Αγ. Ισιδώρων. Εκτείνεται σε βάθος 100 μέτρων μέσα στο βράχο, διαθέτει δύο εισόδους, και είναι μεγαλύτερο και σε καλύτερη κατάσταση από το γνωστότερο μα εγκαταλειμμένο καταφύγιο του Αρδηττού. Συντηρημένο, φρεσκοβαμμένο, αλλά με φανερά τα σημάδια του χρόνου, με ρεύμα, τουαλέτες και λουτρά. Οι εγκαταστάσεις του περιλαμβάνουν επίσης: δύο μεγάλες αίθουσες και άλλες μικρότερες, διαδρόμους, πολυβολείο (φωλιά πολυβόλου), αποθηκευτικούς χώρους, συσκευές και αγωγούς εξαερισμού, δεξαμενές, πίνακες και διακόπτες ηλεκτρικού, τηλεφωνικό κέντρο της εποχής του.
Και οι δύο είσοδοι, καταλήγουν στην κεντρική μεγάλη αίθουσα όπου και στεγάστηκε το Αρχηγείο Αντιαεροπορικής Άμυνας για τις ανάγκες του πολέμου του 1940. Πιο συγκεκριμένα, η αρχική χρήση του ήταν στρατιωτική και ξεκίνησε όταν εγκαταστάθηκε εκεί το 1936 ή 1937 η Υπηρεσία Επιτήρησης Συναγερμού Αέρος Θαλάσσης και ο Σταθμός Ασυρμάτου, της διεύθυνσης Ραδιοτηλεγραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού.
Σήμερα ο χώρος ανήκει στην υπηρεσία ΠΣΕΑ (Πολιτική Σχεδίαση Εκτάκτων Αναγκών) του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη (πρώην Δημοσίας Τάξεως).
Το καταφύγιο του Αρδηττού
Το καταφύγιο του Αρδηττού επιτάχθηκε από τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του πολέμου και με το τέλος του χρησιμοποιήθηκε σαν ορμητήριο των αντιστασιακών. Επί βασιλείας Παύλου αποτέλεσε βασιλικό καταφύγιο και ίσως εξαιτίας αυτού στη συνείδηση του κόσμου να επικράτησε η αντίληψη πως επικοινωνεί υπογείως με τα βασιλικά ανάκτορα.
Καταφύγιο Επτανήσων και Πιπίνου στην Κυψέλη
Στην πολυκατοικία των οδών Πιπίνου και Επτανήσων στην Κυψέλη, που χτίστηκε το 1938 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λεωνίδα Μπόνη για την οικογένεια του εφοπλιστή Βούλγαρη. Υπάρχει ένα ευρύχωρο υπόγειο καταφύγιο που μπορεί να φιλοξενήσει 63 άτομα και αποτελείται από μία κεντρική αίθουσα, δύο τουαλέτες, μία κουζίνα, ένα πλυσταριό και δύο μικρότερους βοηθητικούς χώρους.
Χαλκίδα : Προσπάθησε να κάψει ζωντανή την πρώην σύντροφό του – «Ζω μια καθημερινή κόλαση»
Τα καταφύγια Βούλας – Γλυφάδας
Στα υπόγεια των εγκαταστάσεων του ΠΙΚΠΑ στη Βούλα υπάρχει καταφύγιο σε πάρα πολύ καλή κατάσταση, Διαθέτει διπλή είσοδο (και διπλή έξοδο) προς τους υπόγειους θαλάμους και διαδρόμους, οκτώ δωμάτια και δύο τουλάχιστον φωλιές για πολυβόλα. Τα τοιχώματα είναι κατασκευασμένα από λιθοδομή (πέτρα), ενώ η αψιδωτή (καμπυλωτή) οροφή από σκυρόδεμα (μπετόν). Κοντά στην έξοδο υπάρχει εγκατάσταση μιας τριπλής ανοικτής δεξαμενής νερού, υπάρχει πεπαλαιωμένη ηλεκτρική εγκατάσταση και ίχνη υδραυλικής εγκατάστασης.
Στην ίδια ευρύτερη περιοχή αλλά μέσα στα όρια της Γλυφάδας, υπάρχει ένα ακόμη (δίδυμο) καταφύγιο της εποχής του 1940. Το καταφύγιο της Γλυφάδας είναι σχεδόν πανομοιότυπο με αυτό της Βούλας, λίγο όμως μεγαλύτερο και εντελώς εγκαταλειμμένο και αφρόντιστο.
Το υπόγειο καταφύγιο του λόφου «Οχυρού» της Ραφήνας
Η ιστορία του οχυρού και του υπόγειου καταφυγίου της Ραφήνας ξεκινά την πρώτη Μαΐου του 1941 με την είσοδο των Γερμανών στην περιοχή, οι οποίοι κατασκεύασαν οχυρωματικά έργα για την επίβλεψη του παρακείμενου λιμένα στο λόφο Παναγίτσα που βρίσκεται νοτιοδυτικά από το κέντρο της πόλης της Ραφήνας και αποτελεί φυσική προέκταση των νοτιοανατολικών παρυφών του Πεντελικού όρους. Σήμερα καλύπτεται από πευκόφυτο δάσος που ονομάζεται Δάσος Οχυρό.
Για την ακρίβεια, πάνω στο λόφο δημιουργήθηκαν ανοικτές θέσεις πυροβόλων, αποθήκες, δεξαμενές, ορύγματα, καταλύματα και υπόγειες στοές. Παρόλο που κατασκευάστηκαν στις αρχές της δεκαετίας του ’40, οι σήραγγες και οι αίθουσες διατηρούνται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση.
Οι Γερμανοί έφυγαν από τη Ραφήνα στις 12 Οκτωβρίου του 1944, αφού φρόντισαν πρώτα να πάρουν τα πάντα από το λόφο του οχυρού, και φεύγοντας να τον ανατινάξουν. Η μεγάλη αυτή έκρηξη κατέστρεψε μεγάλο μέρος του, με αποτέλεσμα να μείνει μόνο ό,τι βλέπουμε σήμερα περπατώντας στο λόφο: ορύγματα, τάφροι, φυλάκια και οχυρωματικά έργα κάτω από τα δέντρα, αλλά και το υπόγειο αυτό καταφύγιο. Οι τσιμεντένιες στοές του έχουν μείνει ανέπαφες από την έκρηξη, αφήνοντάς μας ένα ακόμη αττικό δείγμα υπόγειας οχυρωματικής αρχιτεκτονικής του Β΄ Παγκοσμίου.
Διαθέτει τρεις εισόδους, η μία από τις οποίες, η κεντρική, είναι κλειδωμένη με βαριά πόρτα και πάνω είναι γραμμένο «ΚΑΤΑΦ. 2-3». Η ακριβής τοποθεσία του είναι στη Δραπετσώνα, απέναντι από τις δεξαμενές του Βασιλειάδη στο λιμάνι και δίπλα ακριβώς από την Πυροσβεστική. Είναι ένα αρκετά μεγάλο σύμπλεγμα υπόγειων διαδρόμων, που αποτελείται από δύο παράλληλες βασικές στοές και άλλες μικρότερες που τις συνδέουν μεταξύ τους, κάθετα προς αυτές, ενώ υπάρχουν και άλλες που είναι τυφλές (καταλήγουν σε βράχο). Υπάρχουν εσωτερικές μεταλλικές πόρτες και μερικά σημεία διαμορφωμένα και χτισμένα με σύγχρονα τούβλα.
Στο μεγαλύτερο μέρος τους οι γαλαρίες αυτές είναι λαξευμένες σε βράχο και μάλιστα σε κάποια σημεία πολύ σαθρό, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα μεγάλα τμήματα της οροφής να έχουν σε διάφορες θέσεις καταπέσει, καθιστώντας την πρόσβαση αρκετά επικίνδυνη – ίσως να επρόκειτο για στοές παλιού λατομείου.
Την εποχή του Μεταξά που άρχισαν να κατασκευάζονται τα καταφύγια (τέλη δεκαετίας του 1930), ανακατασκευάστηκε και το συγκεκριμένο, μέρος των στοών του οποίου σήμερα είναι επενδυμένες από οπλισμένο σκυρόδεμα και διαθέτουν παλαιές εγκαταστάσεις φωτισμού και ύδρευσης. Υπάρχει μια μικρή μεταλλική υδατοδεξαμενή, που συνδέεται με ένα σωλήνα τροφοδοσίας, κι έναν άλλο που καταλήγει σε μια βρύση. Επίσης, παλαιές εγκαταστάσεις ηλεκτροδότησης στα τσιμεντένια τοιχώματα.
Το διώροφο εγκαταλειμμένο καταφύγιο της Καστέλας
Kαταφύγιο, κρυμμένο στο κέντρο της Καστέλας, που φαίνεται να έχει κατασκευαστεί την εποχή του Μεταξά. Η ιδιαιτερότητά του είναι η εξής: είναι ισόγειο διώροφο, αλλά και υπόγειο ταυτόχρονα, έχοντας κατασκευαστεί στα πρανή ενός υψώματος. Το συγκεκριμένο καταφύγιο καλύπτει σχετικά μικρή επιφάνεια (γι’ αυτό και διώροφο) αλλά διαθέτει υδραυλικές εγκαταστάσεις και ρεύμα (βρύσες, τουαλέτες, φωτισμός), που βρίσκονται σε πολύ κακή όμως κατάσταση σήμερα, ερειπωμένα και κατεστραμμένα.Σκάλες συνδέουν τα δύο κύρια επίπεδα μεταξύ τους, αλλά και άλλους συγκεκριμένης σημασίας χώρους του επάνω ορόφου, που βρίσκονται λίγο ψηλότερα (WC, δεξαμενή νερού).
Αμαλιάδα : Η έκθεση για τον θάνατο του μωρού της Κατερίνας και τα σημάδια στο πρόσωπο του
Το υπόγειο πολεμικό καταφύγιο του Προφήτη Ηλία
Ένα άλλο υπόγειο πολεμικό καταφύγιο που κατασκευάστηκε για τις ανάγκες του Β΄ παγκοσμίου βρίσκεται στον λόφο του Προφήτη Ηλία. Είναι ένα μικρό αντιαεροπορικό καταφύγιο, χωρίς ιδιαίτερα μεγάλους χώρους, αφού στην ίδια περιοχή υπάρχει και το προηγούμενο της Καστέλας, με το οποίο μοιάζουν κατασκευαστικά (όχι αρχιτεκτονικά), αλλά αυτό εδώ δεν διατηρεί τις εγκαταστάσεις του (υδραυλικά, ηλεκτρικά κλπ.). Τα τοιχώματα των στοών του είναι λιθόκτιστα και η οροφή τους τοξωτή από μπετόν. Στους υπόγειους διαδρόμους καταλήγουν περίπου 50 σκαλοπάτια, σύμφωνα με το urbanspeleology.blogspot.gr που οδηγούν γύρω στα 10-12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια.
Ειδήσεις σήμερα
- Η Γη της Ελιάς : Η Βασιλική γίνεται κουρέλι όταν μαθαίνει πως ο Φίλιππος ήθελε να την χωρίσει
- Κλειστά αύριο 27/11 τα σχολεία : Σε ποιες περιοχές
- Μητέρα κρατούσε τρίχρονο παιδί για 3 χρόνια κρυμμένο σε συρτάρι- Δεν είχε βγει πότε έξω
- Ελένη Χατζίδου : Αποχώρησε εσπευσμένα από το Breakfast@Star – «Το παιδί μας θα πάει στο νοσοκομείο»
- Fur Christmas Decor : Ιδέες για την πιο χουχουλιάρικη τάση στην γιορτινή διακόσμηση
