Τοξικοί γονείς: Συμβουλές για να ξεπεράσετε την τοξικότητά τους

nikol peters

Έχετε τοξικούς γονείς; Θα σας πούμε μερικές συμβουλές για να ξεπεράσετε την τοξικότητά τους και να ξεκινήσετε μία νέα ζωή.

Οι γονείς μας κάνουν τις περισσότερες φορές ό,τι περνάει από το χέρι τους για να είμαστε ευτυχισμένοι. Παρόλα αυτά ένας γονιός δεν έχει εγχειρίδιο χρήσης όταν φέρνει στον κόσμο ένα παιδί. Έτσι πολλές φορές οι γονείς κάνουν λάθη και αυτά τα λάθη επηρεάζουν την ζωή του παιδιού τους.

Την επηρεάζουν τόσο στην παιδική τους ηλικία όσο και στην ενήλικη ζωή τους. Προτού βιαστείτε να πείτε ότι ένας τοξικός γονιός είναι και ένας κακός γονιός, θα θέλαμε να σας πληροφορήσουμε ότι για να φτάσεις στην τοξικότητα χρειάζεται να περάσεις μόνο μία λεπτή διαχωριστική γραμμή.

Δείτε ακόμα Πώς να αντιμετωπίσετε άτομα που εξαντλούν την ενέργειά σας, σύμφωνα με ψυχοθεραπευτές

Αν λοιπόν οι δικοί σας γονείς εκδήλωναν τοξικές συμπεριφορές προς εσάς σίγουρα αυτό έχει επηρεάσει την ζωή σας στο σήμερα. Στο σημερινό μας άρθρο θα δούμε πως μπορούμε να ξεπεράσουμε την τοξικότητα των γονιών μας και να ξεκινήσουμε μία νέα ζωή. Διαβάστε παρακάτω:

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των τοξικών γονιών;  

Οι τοξικοί γονείς συνήθως επικεντρώνονται μόνιμα μόνο στα δικά τους συναισθήματα, στις δικές τους ανάγκες και στα δικά τους προβλήματα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αδιαφορούν για τα προβλήματα των παιδιών τους.

Αυτό δημιουργεί παιδιά που από μικρή ηλικία όχι μόνο αναλαμβάνουν να “νταντεύουν” τους γονείς τους αλλά και να πρέπει να φροντίζουν μόνα τους, τον εαυτό τους. Το παιδί λοιπόν νιώθει υπεύθυνο για τους γονείς του και χάνει την παιδική του ηλικία.

Πιστεύει ότι είναι φυσιολογικό να παραμερίζει τις δικές του ανάγκες και να βάζει τον εαυτό του σε δεύτερη μοίρα. Νοιάζεται περισσότερο για τους άλλους παρά για τον εαυτό του και πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος για να πάρει αγάπη θα πρέπει να φροντίζει τους άλλους.

Δείτε ακόμα Συναισθηματικό δηλητήριο ή αλλιώς τοξικοί άνθρωποι

Η ζωή του λοιπόν θα περιτριγυρίζεται από τις ανάγκες των άλλων παραμελώντας τις δικές τους ανάγκες και αυτό τα παιδιά το υιοθέτησαν από τους γονείς τους που συνεχώς του έδειχναν ότι τα συναισθήματά του δεν είναι σημαντικά.

Ένα παιδί που μεγαλώνει με τοξικούς γονείς πολλές φορές είναι παραμελημένο ή κακοποιημένο. Έτσι το παιδί αυτό συνηθίζει να ζει με φόβος αφού δεν υπάρχει ασφαλής προσκόλληση και δεν μαθαίνει ποτέ ουσιαστικά το εαυτό του.

Δεν υπάρχει κανείς στο σπίτι που να ακούει και να αποδέχεται τα συναισθήματα, τις ανασφάλειες και τους φόβους του παιδιού. Δεν υπάρχει κανένας άνθρωπος μέσα στο σπίτι να το καταλάβει και να του πει “καταλαβαίνω ότι είσαι στεναχωρημένο, είμαι εδώ για σένα”.

Δείτε ακόμα Οι πιο τοξικοί γονείς – Ένας ψυχαναλυτής αφηγείται αληθινό περιστατικό

Δυστυχώς οι συμπεριφορές των γονιών μεταβιβάζονται σαν κληρονομιά στο παιδί. Όταν οι γονείς δεν επιτρέπουν στα παιδιά να βιώσουν τα πραγματικά τους συναισθήματα και να γνωρίσουν τον εαυτό τους δε θα μπορέσουν αυτά τα παιδιά και να αγαπήσουν τον εαυτό τους.

Οι υπερβολικά επικριτικοί γονείς

Σίγουρα όλοι οι γονείς κάποια στιγμή στη ζωή τους θα ασκήσουν κριτική στα παιδιά τους. Χωρίς την κριτική τα παιδιά δε θα γνώριζαν το σωστό και το λάθος και χωρίς την κριτική τα παιδιά δε θα μπορούσαν να κατανοήσουν τους κανόνες του σπιτιού.

Η κριτική όμως πρέπει να γίνεται με ευγενικό τρόπο και όχι με στόχο να μειώσει το παιδί ή την προσπάθειά του αλλά με στόχο να το κατευθύνει. Υπάρχουν όμως γονείς που κρίνουν συνεχώς το παιδί μειώνοντάς το και την ίδια στιγμή δεν του αναγνωρίζουν ποτέ, τίποτα καλό. 

Αυτό το παιδί θα γίνει ένας ενήλικας που θα κρίνει πολύ αυστηρά τον εαυτό του. Θα πιστεύει ότι τα κάνει όλα λάθος και ότι δεν είναι άξιο να ακούσει ένα κομπλιμέντο ή έναν έπαινο από τον οποιοδήποτε. Αυτά τα παιδιά σαν ενήλικοι συνήθως πλησιάζουν άλλους ανθρώπους με εξίσου σκληρό χαρακτήρα σαν αυτόν που είχαν οι γονείς του.

Δείτε ακόμα 5 τοξικοί τύποι αντρών που είναι καταδικασμένοι στην μοναξιά

Σε μερικές περιπτώσεις το παιδί αυτό σαν ενήλικας θα φτάσει στο αντίθετο άκρο. Θα προσπαθεί συνεχώς να αποδείξει ότι αξίζει. Θα πιέζει τον εαυτό του διαρκώς για να αποδείξει στους άλλους και κυρίως στον εαυτό του ότι είναι τέλειο.

Μπορεί λοιπόν να δίνει το 100% στην δουλειά και στην καριέρα του. Και να καταφέρει να φτάσει πολύ ψηλά και να καταφέρει να ακούσει πολλά μπράβο στη ζωή του. Όμως το ίδιο δε θα καταφέρει ποτέ να πιστέψει αυτά τα μπράβο και δεν θα συγχωρέσει ποτέ κανένα λάθος στον εαυτό του.

Οι χειριστικοί γονείς

Οι χειριστικοί γονείς είναι αυτοί οι γονείς που εξαπατούν τα παιδιά τους και τα χρησιμοποιούν για να πετύχουν προσωπικούς στόχους χωρίς να νοιάζονται για τις ανάγκες και τα συναισθήματα των παιδιών τους. Για παράδειγμα πολλές φορές οι τοξικοί γονείς λένε στα παιδιά τους ότι αυτά είναι υπεύθυνα για την ευτυχία ή την δυστυχία των παιδιών τους.

Υπενθυμίζουν διαρκώς στα παιδιά τις θυσίες που έκαναν για να τα μεγαλώσουν, ότι τα παράτησαν όλα για χάρη τους και ότι αυτά είναι η μοναδική πηγή ευτυχίας τους. Με4 αυτό τον τρόπο το παιδί νιώθει συνεχώς υπεύθυνο για τα συναισθήματα του γονιού του.

Νιώθει διαρκώς ενοχές για την δυστυχία του παιδιού και κάνει τα πάντα για να είναι ευτυχισμένος ο γονιός του παραμερίζοντας φυσικά τις δικές του ανάγκες. Πάνω σε αυτό “πατάει” ο γονέας για να κερδίσει αυτά που θέλει.

Δείτε ακόμα 8 σημάδια που δείχνουν ότι είστε ένας τοξικός γονέας

Το παιδί μεγαλώνει με το άγχος μην και στεναχωρήσει τους γονείς του. Μη και κάνει κάτι λάθος και τους απογοητεύσει. Παραμερίζει έτσι την δική του ευτυχία. Όταν μεγαλώσει οι σχέσεις με φίλους, συντρόφους και παιδιά θα ακολουθήσει το ίδιο μοτίβο. Οι περισσότεροι θα το εκμεταλλεύονται.

Κανένα παιδί δεν πρέπει να νιώθει υπεύθυνο για την ευτυχία κανενός. Ο καθένας είναι υπεύθυνος για την δική του ευτυχία και είναι στο δικό του χέρι να την κατακτήσει. Πόσο μάλλον ένα μικρό παιδί.

Αστεία εις βάρος των παιδιών και ανταγωνισμός γονέων

Οι γονείς φυσικά και πειράζουν τα παιδιά τους με σκοπό να κάνουν πλάκα σαν οικογένεια. Παρόλα αυτά οι τοξικοί γονείς επικεντρώνονται σε ένα αρνητικό χαρακτηριστικό του παιδιού τους και κάνουν πλάκα με αυτό κάνοντας το παιδί να νιώθει μειονεκτικά.

Στην ουσία δεν κάνουν πλάκα αλλά το κοροϊδεύουν. Φυσικά ένα παιδί που συνεχώς το χλευάζουν θα γίνει ένα παιδί χωρίς καθόλου αυτοπεποίθηση.  Δεν θα πιστεύει στον εαυτό του και τα αρνητικά σχόλια θα τα δέχεται και θα τα πιστεύει αβίαστα. Δεν έχει πίστη στις δυνάμεις και στα θετικά του χαρακτηριστικά.

Γονείς που αποσύρουν την «αγάπη» τους

Η αγάπη ενός γονιού για το παιδί του είναι ανιδιοτελής. Αυτό σημαίνει ότι ένας γονιός αγαπάει το παιδί του χωρίς να περιμένει κάτι σαν αντάλλαγμα και σίγουρα δεν την παίρνει πίσω ανά διαστήματα. Όταν ένας γονιός χρησιμοποιεί την αγάπη του σαν μέσο διαπραγμάτευσης είναι τοξικό.

«Εμείς ξέρουμε τι είναι καλύτερο για εσένα, θέλουμε να πάρεις αυτόν τον σύντροφο. Εάν δε το κάνεις, θα αποσύρουμε την οικονομική βοήθεια που σου παρέχουμε.» Έτσι το παιδί μεγαλώνοντας δε θα βρει ανθρώπους στην ζωή του που να το αγαπούν χωρίς όρους και προϋποθέσεις.

Δηλαδή δε θα βρει την αληθινή αγάπη. Πιστεύει πως δεν αξίζει την επιτυχία, την ευτυχία ή μία καλή σχέση και όσο δε θα βρίσκει την αληθινή αγάπη τόσο λιγότερο θα πιστεύει και σε αυτήν.

Αυστηρά όρια

Ο τοξικοί γονείς θέτουν πολύ αυστηρούς κανόνες στα παιδιά τους και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι υπερπροστατευτικοί γονείς. Βάζουν πολύ βαριές ποινές αν δεν τηρήσει το παιδί κάποιον από τους κανόνες τους και δεν επιτρέπουν στο παιδί να βγει έξω, κρυφακούν τις συζητήσεις του και το παρακολουθούν.

Λεκτική, σωματική ή/και σεξουαλική κακοποίηση

Η λεκτική κακοποίηση μπορεί να γίνει με βρισιές και προσβολές ή με συνεχόμενο χλευασμό και αμφισβήτηση. Αρκετές φορές οι κακοποιητικοί γονείς δεν είναι σε θέση να ελέγξουν την οργή τους και κατηγορούν το παιδί πως είναι υπεύθυνο για την ανάρμοστη συμπεριφορά τους.

Φυσικά η σ3ξουαλική κακοποίηση είναι η απόλυτη προδοσία σε ένα παιδί και καταστρέφει την παιδική ηλικία και την αθωότητα της παιδικής τους ψυχής. Το παιδί ζει μόνιμα με άγχος και φόβο κάτι που φυσικά πυροδοτεί και πολλά προβλήματα υγείας.

Έχει έντονους πονοκεφάλους, ψωρίαση, προβλήματα στην καρδιά και άλλα.  Το παιδί μαθαίνει να κρατάει τα συναισθήματά του (π.χ. θυμό) μέσα του γιατί αν τα εκφράσει θα τιμωρηθεί και θα χάσει την αγάπη του γονέα.

Αντιμετώπιση τοξικού γονέα

Όλες οι σχέσεις αξίζουν προσπάθειες σε φυσιολογικά όρια βέβαια. Στις τοξικές σχέσεις βέβαια θα υπάρχουν πάντα προβλήματα. Ακόμη κι αν το παιδί ενηλικιωθεί οι γονείς συνήθως δεν είναι διαθέσιμοι να αλλάξουν, δεν αναγνωρίζουν καν ότι έχουν κάνει κάποιο λάθος και άρα δεν καθιστά εφικτή την αλλαγή της τοξικής σχέσης ανάμεσά τους.

Κάθε αλληλεπίδραση με τους γονείς θα τελειώνει με συναισθήματα απογοήτευσης και θλίψης. Ανεξάρτητα από το πόσο προσφέρατε και επενδύσατε συναισθηματικά, ποτέ δε θα είναι αρκετό για αυτούς. Κάθε προσπάθεια που θα κάνετε, δεν θα αποδίδει καρπούς, αντιθέτως πάντα εσείς θα βγαίνετε οι επιθετικοί, οι λάθος, οι φταίχτες.

Ό,τι κι αν συμβεί, η λογική τους είναι πως το παιδί φταίει για όλα, ακόμη και για το πώς νιώθει. Ακόμη, πιστεύουν ακράδαντα ότι τα παιδιά μόνα τους προκαλούν τα πάντα. Δεν αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για τίποτα, αντίθετα επιρρίπτουν ευθύνες στα παιδιά γεμίζοντάς τα τύψεις και ενοχές.

Δείτε ακόμα Τι είναι η τοξική θετικότητα και γιατί το “όλα θα πάνε καλά” μερικές φορές είναι ενοχλητικό

Είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα εξάλλου των τοξικών ανθρώπων, η έλλειψη απολογητικότητας. Δεν επικεντρώνονται ποτέ στον εαυτό τους. Στο επίκεντρο της προσοχής τους βρίσκονται οι άλλοι και κυρίως τα λάθη των άλλων, τονίζοντας πόσο τους πλήγωσαν τα παιδιά τους, πόσο τους ντρόπιασαν, πόσο τους υποτίμησαν και άλλα συναφή.

Όταν λοιπόν φτάσετε στο σημείο να παραδεχτείτε ότι αυτή η σχέση δημιουργεί προβλήματα και η ζωή σας δεν εξελίσσεται όπως θα θέλατε τότε ήρθε η στιγμή να αλλάξετε. Πρέπει να έχετε πίστη στον εαυτό σας να δείξετε κουράγιο και υπομονή.

Γιατί θέλει πολύ δύναμη να παραδεχτεί κανείς στον εαυτό του την αλήθεια σχετικά με το πόσο μπορεί να τον πλήγωσαν οι γονείς του. Κι εσύ μπορείς να τα καταφέρεις! Όλη αυτή η δύναμη βρίσκεται μέσα σου!

Διαχείριση τοξικής συμπεριφοράς

Καταρχάς θα πρέπει να καταλάβεις ότι δεν ευθύνεσαι εσύ για τις συμπεριφορές των γονιών σου. Να κάνετε λοιπόν θετικά βήματα για να πάρετε και πάλι την ζωή στα χέρια σας. Η ευτυχία σας δεν εξαρτάται από την ευτυχία των γονιών σας.

Θέστε όρια

Όπως αναφέραμε και νωρίτερα, συνήθως οι τοξικοί γονείς δε γνωρίζουν την έννοια όριο. Καταπάτηση των ορίων θεωρείται για παράδειγμα όταν ο γονιός δε χτυπάει τη πόρτα του δωματίου σας και μπαίνει μέσα ή και το ότι σας φορτώνουν τα δικά τους προβλήματα ως δικά σας.

Από εσάς εξαρτάται λοιπόν, τι είναι αποδεκτό, τι σας είναι ανεκτό, τι δε θα σας ενοχλούσε και θέστε τα όριά σας για να προστατεύσετε τη ψυχική σας υγεία.

Εκφράστε τα συναισθήματά σας

Φυσικά σε μία τοξική οικογένεια το παιδί δεν μπορεί να εκφράσει τα αρνητικά του συναισθήματα προς τον γονέα. Ακόμη και σαν ενήλικο το παιδί φοβάται να το κάνει γιατί έχει μεγαλώσει με αυτόν τον τρόπο. Μία καλή αρχή λοιπόν θα ήταν με την βοήθεια κάποιου ειδικού να μιλήσετε επιτέλους στους γονείς σας και να πείτε αυτά που νιώθετε.

Αποκτήστε συναισθηματική ανεξαρτησία

Είναι σημαντικό να κατανοήσετε ότι μπορεί να είστε μέλος της οικογένειας όμως έχετε άλλον χαρακτήρα, άλλον τρόπο σκέψης και άλλες εμπειρίες. Είστε διαφορετικός όπως διαφορετικοί είναι και εκείνοι και πρέπει σίγουρα να σας αποδεχτούν γι’ αυτό που είστε.

Μην απολογείστε

Όταν μπαίνετε σε καυγά με τους τοξικούς γονείς σας δεν χρειάζεται να λέτε τι έχετε κάνει γι’ αυτούς και να απολογείστε συνεχώς. Θέστε όρια. Για παράδειγμα δείτε τον παρακάτω διάλογο.

Μαμά: Είσαι εγωίστρια και ανικανοποίητη!

Κόρη: Ενδιαφέρον που το βλέπεις έτσι

Μαμά: Απίστευτη η γαιδουριά σου. Με ειρωνεύεσαι;

Κόρη: Λυπάμαι που αναστατώθηκες

Μαμά: Θα πας να κάνεις τώρα ψώνια;

Κόρη: Ίσως μπορέσω αύριο

Μαμά: Δεν σε αναγνωρίζω

Ξεκινήστε να φροντίζετε τον εαυτό σας

Ξεκινήστε την εξάσκηση μόνοι σας. Φανταστείτε ότι είστε σε ένα δωμάτιο με τους γονείς σας και σας λένε κάτι επικριτικό. Απαντήστε τους με μη επιθετικό τρόπο. Να θυμάστε, εάν απολογείστε, δικαιολογείστε, προσπαθείτε να τους αλλάξετε την οπτική, τότε έχετε ήδη παραδώσει τις δυνάμεις σας. Αν ζητήσετε να σας καταλάβουν ή να σας συγχωρήσουν, τους δίνετε τη δύναμη να συνεχίσουν να σας χειραγωγούν.

Όταν νιώσετε έτοιμοι, ήρεμα αλλά σταθερά, μιλήστε τους για τα βιώματα της παιδικής σας ηλικίας και το πώς έχουν επηρεάσει αυτά την σχέση με τους γονείς σας. Ξεκαθαρίστε τη σχέση που μπορείτε να έχετε μαζί τους από εδώ και πέρα.

Διαβάστε όλα τα άρθρα για την ψυχολογία στο Daddy-Cool.gr 

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη. 

• ψυχολογικές συμβουλες