6 καινούριοι τρόποι να τονώσετε την αυτοπεποίθηση του παιδιού!

Η αυτοπεποίθηση είναι ένα από τα σπουδαιότερα εφόδια με τα οποία μπορούμε να προικίσουμε τα παιδιά μαs. Ο λόγος είναι απλός: όταν πιστεύουν στον εαυτό τους γίνονται πιο αυτόνομα, πιο αποτελεσματικά, πιο ευτυχισμένα.  Γι’ αυτό άλλωστε, οι παιδοψυχολόγοι πάντα συμβούλευαν τους γονείς με ποιους τρόπους θα ενισχύσουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών. Όμως σήμερα μερικές από αυτές τις συμβουλές επανεξετάζονται και αναθεωρούνται. Η παιδική αυτοπεποίθηση αντιμετωπίζεται πια σαν μια πιο σύνθετη και πολυεπίπεδη ικανότητα που χτίζεται σταδιακά με καινούρια όπλα το ρεαλισμό και την ειλικρίνεια. Ας δούμε λοιπόν ποιοι είναι οι παλιοί «κανόνες» που θεωρούνται ξεπερασμένοι  και ποιοι οι καινούριοι που τους αντικαθιστούν.

Παλιός κανόνας: Έπαινος, έπαινος, έπαινος

Η παλιά αντίληψη ήταν ότι μπορούμε να επαινούμε τα παιδιά μας συνεχώς και πολύ. Αν, δηλαδή, το 5χρονο παιδάκι σας, σάς φέρει μια μουτζούρα που έκανε σε ένα λεπτό θα πρέπει να αναφωνήσετε γεμάτοι ενθουσιασμό, «μπράβο, μπράβο!».

Καινούριος κανόνας: Λιγότεροι έπαινοι, αλλά πιο αληθινοί

Οι συνεχείς έπαινοι καταλήγουν να ηχούν ψεύτικοι, ακόμα και στα παιδικά αφτιά. Αναγνωρίστε την προσπάθεια που έχει καταβάλλει και ενθαρρύνετε το παιδί (αν για παράδειγμα αφιέρωσε πολύ χρόνο για να ζωγραφίσει) αλλά αν είναι να το επαινέσετε κάντε το όταν πραγματικά το εννοείτε. Αν πάλι έκανε τη «ζωγραφιά» μέσα σε δευτερόλεπτα, στο πόδι, είναι προτιμότερο να του πείτε «μπορείς να το κάνεις καλύτερα». Έτσι θα μάθει ότι το καλύτερο αποτέλεσμα συνδέεται άμεσα με την προσπάθεια, την εργασία και τον κόπο που έχει καταβάλλει.

Παλιός κανόνας: Η κριτική κάνει κακό

Οι παιδοψυχολόγοι πίστευαν ότι με το να κρίνουμε αρνητικά ένα παιδί μπορούμε να βλάψουμε την αυτοεικόνα του. «Αν δεν μπορείς να πεις κάτι καλό, μη λες τίποτα» ήταν η συμβουλή που πολλοί γονείς υιοθετούσαν με περισσή θέρμη καθώς ανακαλούσαν στη μνήμη τους τις ατελείωτες αρνητικές παρατηρήσεις που είχαν δεχθεί και οι ίδιοι ως παιδιά.

Καινούριος κανόνας: Μιλήστε με αγάπη, ειλικρίνεια και καλοσύνη

Το 6χρονο αγοράκι σας σάς δείχνει μια πρόχειρη «κατασκευή» που έφτιαξε με τα τουβλάκια του. Δεν μπορείτε βέβαια να του πείτε «Πώς είναι έτσι! Κάν’ το ξανά». Μπορείτε όμως να του πείτε, «έχεις κάνει πολύ καλύτερα» ή «αν προσπαθήσεις λίγο παραπάνω θα το κάνεις ωραιότερο», Δίνοντας στο παιδί μια ειλικρινή, καλοπροαίρετη γνώμη (και όχι κενούς επαίνους που καταλαβαίνει και το ίδιο ότι δεν ανταποκρίνονται στην αλήθεια). Έτσι το μαθαίνετε να είναι προσγειωμένο και να προσπαθεί περισσότερο για ένα υψηλότερο στόχο. Μαθαίνει επίσης να εκτιμάει την εποικοδομητική και καλοπροαίρετη κριτική και να ξεχωρίζει στο μέλλον τους κόλακες από τους αξιόπιστους φίλους, συνεργάτες, συντρόφους κλπ.

Παλιός κανόνας: Το παιδί πρέπει να εκφράζεται

Είναι η εκδίκηση εκείνου του παλιού «τα παιδιά πρέπει να τα βλέπεις και όχι να τα ακούς» που οι (κάποτε) καταπιεσμένοι γονείς σιχάθηκαν τόσο πολύ ώστε το γύρισαν ανάποδα! Σήμερα πολλοί θεωρούν ότι το να εκφράζεται ελεύθερα ένα παιδί είναι τόσο σημαντικό ώστε να του επιτρέπουν και την αγένεια, τις «κακές» λέξεις κ.λπ.

Καινούριος κανόνας: Κάποιοι τρόποι «έκφρασης» βλάπτουν τους άλλους -και το ίδιο το παιδί. Το να επιτρέπουμε σε ένα παιδί να λέει ό,τι θέλει του δημιουργεί μια αίσθηση ότι βρίσκεται εκτός ελέγχου, και άνευ ορίων και αυτό βλάπτει την αυτοπεποίθησή του αλλά και το πόσο ασφαλής νιώθει. Αν ακούσετε το παιδί σας να λέει κάτι αγενές, προσβλητικό ή μειωτικό, πρέπει να του πείτε να σταματήσει αμέσως, ακόμα και αν ξέρετε ότι το κάνει επειδή αισθάνεται θυμωμένο ή μειωμένο. Μην το δικαιολογήσετε («είναι κουρασμένο»), αλλά αντίθετα χαρακτηρίστε αυστηρά τη συμπεριφορά και τα λόγια του γι’ αυτό που είναι: «Μίλησες με αγένεια» ή «Μ’ αυτά που λες πληγώνεις τους άλλους».

Παλιός κανόνας: Η δυνατότητα επιλογής τονώνει την αυτογνωσία και την αυτοπεποίθηση

Η λογική πίσω από αυτό συνοψίζεται στο ότι το παιδί που αποφασίζει για όσα συμβαίνουν στη ζωή του αποκτά επίγνωση των επιθυμιών του κι εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να παίρνει αποφάσεις. Αυτό είναι εν μέρει σωστό αλλά οδηγεί πολύ εύκολα σε εκτροπές και υπερβολές, όπως π.χ. γονείς που αισθάνονται υποχρεωμένοι να ακούνε τη γνώμη των παιδιών τους σχεδόν για τα πάντα.

Καινούριος κανόνας: Περιορισμένες επιλογές βοηθούν τα παιδιά να προετοιμαστούν για τον αληθινό κόσμο

Στην πραγματικότητα, όπως πολύ καλά ξέρουμε, η αληθινή ζωή δεν είναι μια απεριόριστη σειρά από επιλογές. Στην αληθινή ζωή δυστυχώς θα βιώσει πολλές αρνήσεις και περιορισμούς που θα πρέπει να έχει την ψυχραιμία και τη γνώση να τις διαχειριστεί. Δεν μπορούμε πάντα να διαλέγουμε τι θα κάνουμε, κι αυτό είναι ένα σπουδαίο μάθημα για τα παιδιά. Το να αντιμετωπίζουν μια κατάσταση ως έχει, ακόμα και αν είναι περιοριστική ή δυσάρεστη, τα βοηθά να αποκτήσουν ανθεκτικότητα. Ένα παιδί που αποφασίζει για όλα (πότε θα φάει, τι θα δει στην τηλεόραση, αν θα πάει για ύπνο) αποκτά όχι αίσθηση αυτοπεποίθησης αλλά ψευδαίσθηση παντοδυναμίας!

Παλιός κανόνας: Εξηγούμε τα πάντα

Όταν το παιδί ρωτάει «γιατί;» δεν κάνει να απαντάμε «γιατί έτσι!». Κι έτσι οι γονείς συχνά βρίσκονται μπλεγμένοι σε ατέρμονες εξηγήσεις και δικαιολογίες για τα πιο απίθανα θέματα που συνήθως μπερδεύουν ακόμα περισσότερο τα παιδιά -και κυρίως για το πιο σημαντικό θέμα απ’ όλα: για το ποιος είναι ο υπεύθυνος. Σ’ έναν κόσμο όμως που γίνεται όλο και πιο απειλητικός, αυτό μοιάζει να είναι η συνταγή όχι για περισσότερη αυτοπεποίθηση αλλά για μεγαλύτερο παιδικό άγχος.

Καινούριος κανόνας: Μερικές φορές το καλύτερο είναι απλώς να αποφασίζουμε χωρίς να μπαίνουμε στη διαδικασία εξηγήσεων και διαπραγμάτευσης.

Δηλαδή όταν το παιδί ρωτάει «μα, γιατί;» να απαντάμε «γιατί εγώ είμαι ο γονιός σου και εγώ αποφασίζω. Μπορούμε να το συζητήσουμε αργότερα». Αυτό περνάει το ρεαλιστικό μήνυμα ότι μερικές φορές κάθε παιδί πρέπει να δέχεται κάποιες καταστάσεις χωρίς να κατανοεί τις αιτίες. Αργότερα θα μπορεί να καταλάβει ότι αυτά που του ζητήθηκαν (ή επιβλήθηκαν) ήταν λογικά και για το καλό του, άρα ότι μπορεί να εμπιστεύεται τους ενήλικους που αγαπάει περισσότερο απ’ όλους -τους γονείς του.

Παλιός κανόνας: Όσο περισσότερες δεξιότητες αποκτήσει το παιδί, τόσο πιο σίγουρο για τον εαυτό του θα γίνει

Με αποτέλεσμα εξαντλημένοι και υπεραγχωμένοι γονείς να τρέχουν πάνω κάτω για να προλάβουν το ωδείο στο προνήπιο, την τρίτη ξένη γλώσσα στη δευτέρα δημοτικού και το κύπελλο επαγγελματικής κολύμβησης στην προεφηβεία! Και με χειρότερο αποτέλεσμα τη γνωστή πλέον γενιά παιδιών χωρίς ίχνος ελεύθερου χρόνου για παιχνίδι που συμβάλλει τα μέγιστα στη ψυχική και οργανική τους ισορροπία..

Καινούριος κανόνας: Κάντε λιγότερα, επικοινωνήστε περισσότερο

 Όταν το παιδί πνίγεται στις δραστηριότητες όχι μόνο θα τείνει να τις κάνει επιπόλαια αλλά η ζωή του θα καταλήξει να είναι ένα ανελέητο κυνηγητό υποχρεώσεων. Το να μεταφέρετε ένα αγχωμένο παιδί από και προς μαθήματα και να ελέγχετε αν έκανε καλά τη δουλειά του, καταπιέζει κι εσάς κι εκείνο, και σίγουρα δεν αποτελεί ιδανικό τρόπο επικοινωνίας. Γι’ αυτό είναι καλύτερο να περιορίσετε τις δραστηριότητες και να αυξήσετε το χρόνο που το παιδί θα «είναι» μέσα στην οικογένεια.  Όπου «είναι» σημαίνει στιγμές ηρεμίας, χαλάρωσης ή παιχνιδιού χωρίς να «κάνει» τίποτα ή κάνοντας αυτό που το ευχαριστεί. Έτσι θα χτιστεί και θα δυναμώσει το πιο γερό θεμέλιο για την αυτοεκτίμησή του, εκείνο που στηρίζεται πανίσχυρα πάνω στο χρόνο με τον εαυτό του, την επαφή μαζί σας, την μεταξύ σας επικοινωνία και την αγάπη σας.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αποκτήσουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους;

Ενισχύοντας τη δική μας αυτοεκτίμηση. Μπορεί σήμερα οι κανόνες να έχουν αλλάξει αλλά ο μόνος τρόπος για να τα κάνουμε να πιστέψουν στην αξία τους και να αγαπήσουν τον εαυτό τους είναι να αγαπήσουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας. Τα παιδιά καταλαβαίνουν πολύ περισσότερα απ’ όσα αφήνουμε να καταλάβουν. Ξέρουν πότε το μπράβο μας είναι αληθινό και πότε ψεύτικο. Δεν φοβούνται την ειλικρίνεια, αλλά την αποδοκιμασία που προέρχεται από τη δική μας ανασφάλεια. Δεν μισούν την τιμωρία παρά μόνο αν γίνεται αποκλειστικά και μόνο για να τα τιμωρήσουμε. Η εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους είναι η εικόνα που τους προβάλλουμε. Αν πιστεύουμε στις ικανότητές τους, τους δείχνουμε εμπιστοσύνη, τα ενθαρρύνουμε να απογαλακτιστούν, να αποκτήσουν φιλίες και τα κρατάμε έξω από τους δικούς μας φόβους, αποκτούν μια θετική αντίληψη για τον εαυτό τους και βαδίζουν υπεύθυνα προς την ανεξαρτησία και την προσωπική αυτονομία. Δεν χρειάζονται υπερβολές ούτε κάλυψη στα λάθη τους. Μόνο ειλικρίνεια και αγάπη με σεβασμό στην προσωπικότητά τους.
mamamia.gr