Η ΔΕΠ – Υ είναι κάτι το οποίο τα τελευταία χρόνια δείχνει να εμφανίζεται σε όλο και περισσότερα παιδιά από την προσχολική κιόλας ηλικία. Είναι ένα πολύπλοκο ζήτημα το οποίο όμως με τη σωστή μέριμνα, των γονιών, των εκπαιδευτικών αλλά και των ειδικών που θα παρακολουθήσουν το παιδί, φυσικά κι αντιμετωπίζεται.
Η ΔΕΠ – Υ εκδηλώνεται τόσο στα αγoρια όσο και στα κoριτσια. Μπορεί ένα μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας να θεωρεί ότι τα περισσότερα κρούσματα ΔΕΠ – Υ είναι αγoρια, όμως αυτό δεν ισχύει. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι μπορεί η ΔΕΠ – Υ να έχει συγκεκριμένα, ως επί το πλείστον, χαρακτηριστικά, όμως αυτά διαφοροποιούνται ανάλογα το φύλο και το περιστατικό.
Η ψυχίατρος παιδιών και εφήβων Σπυρίδουλα Κώτση έγραψε ένα πολύ αναλυτικό κείμενο για το πως μπορούμε να αναγνωρίσουμε την ΔΕΠ – Υ στα κoρίτσια. Παρακάτω θα διαβάσετε το κείμενο της ψυχολόγου Σπυριδούλας Κώτση:
Η έρευνα δείχνει, όλο και με μεγαλύτερη έμφαση, ότι τόσο τα αγoρια, όσο και τα κoρίτσια εκδηλώνουν τα ίδια ποσοστά ΔΕΠ-Υ. Δυστυχώς πολλοί άνθρωποι, ακόμη και ειδικοί στην εκπαίδευση και στην ψυχική υγεία, συνεχίζουν να διατηρούν για τη ΔΕΠ-Υ στο μυαλό τους το στερεότυπο “του μικρού, ζωηρού παιδιού που σκαρφαλώνει στους τοίχους”, το οποίο είναι ΠΑΝΤΑ ΑΓOΡΙ. Κι όμως,είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ΔΕΠ-Υ και διαφορετικοί τρόποι που αυτή εκδηλώνεται, ανάλογα με το φύλο.
Τα υπερκινητικά κoρίτσια τείνουν να υποφέρουν περισσότερο από αυτό που ονομάζουμε κλινικά “απρόσεκτο” τύπο της διαταραχής. Ακόμη κι εκείνα που εμφανίζονται περισσότερο υπερκινητικά και παρορμητικά, δεν ταιριάζουν απαραίτητα στο “κλασικό” προφίλ της ΔΕΠ-Υ. Τα κoρίτσια εκδηλώνουν τα συμπτώματα της διαταραχής με πιο άτυπο τρόπο. Εμφανίζονται αφηρημένα, ότι το μυαλό τους ταξιδεύει διαρκώς, “χαμένα”.
Όσα είναι πιο ανήσυχα και παρορμητικά εμφανίζονται πιεστικά, φλύαρα, επιθετικά και υπερ-συναισθηματικά. Η συμπεριφορά τους μπορεί να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε προβλήματα προσωπικότητας και όχι στη ΔΕΠ-Υ. Το αγoρι με ΔΕΠ-Υ μπορεί να περιφέρεται, να κάνει σαν σβούρα, να κινείται παράτολμα -το κoρίτσι με ΔΕΠ-Υ μπορεί να κάνει νευρικές κινήσεις, να “χάνεται” και να ονειροπολεί. Και τα δύο δεν θα μπορέσουν να ακούσουν το δάσκαλο να λέει ποια εργασία θα έχουν για το σπίτι. Όμως είναι πολύ πιο πιθανό ο δάσκαλος να προσέξει το αγoρι και να του μιλήσει, ενώ αντίστοιχα το κoρίτσι θα περάσει απαρατήρητο.
Αν και η ΔΕΠ-Υ προσβάλλει εξίσου και τα δύο φύλα, τα αγoρια έχουν περισσότερες πιθανότητες να διαγνωστούν και να πάρουν υποστήριξη. Τα κoρίτσια με ΔΕΠ-Υ δεν είναι τόσο τυχερά: η η απουσία τυπικών συμπτωμάτων σημαίνει ότι ποτέ δεν θα πάρουν τη σωστή διάγνωση. Τα συμπτώματα αυτά θα οδηγήσουν σε χρόνιες ακαδημαϊκές και κοινωνικές δυσκολίες, που με τη σειρά τους θα καταλήξουν σε προβλήματα ψυχικής υγείας και χαμηλή αυτοεκτίμηση, που θα τις ταλαιπωρούν σε όλη τους τη ζωή.
Αν υποψιάζεστε ότι κάποιο κoρίτσι έχει ΔΕΠ-Υ, διαβάστε προσεκτικά την ακόλουθη λίστα. Το ρητό “κάλλιο αργά παρά ποτέ” ισχύει απόλυτα στην περίπτωση της διάγνωσης και της βοήθειας που μπορεί να δοθεί σε ένα υπερκινητικό κoρίτσι. Έξω από τη σωστή εξήγηση, με την οποία πλαισιώνονται τα συμπτώματα μέσα από τη σωστή διάγνωση, ένα υπερκινητικό κoρίτσι θα καταλήξει να ακούει πόσο “τσαπατσούλα” και“τεμπέλα”, πόσο “αδιάφορη”, “ασυνεπής”και πόσο “αγενής” είναι.
Πολλές φορές θα χρειαστεί να αναπληρώσει και να κρύψει τις αρνητικές εμπειρίες της, τις οποίες, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, ότι θα έχει εσωτερικεύσει. Συχνά θα καταλαβαίνει ότι, ενώ δουλεύει πιο σκληρά από τα άλλα συνομήλικα παιδιά, αυτό μετά βίας της φτάνει για να “επιπλέει” και θα νιώθει προβληματική ή ακόμη και χαζή. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη γνώση για να φανταστούμε τι σημαίνει αυτό για την αυτοεκτίμηση ενός ανθρώπου. Στη χειρότερη, αλλά όχι σπάνια εκδοχή τους, τα πράγματα θα οδηγηθούν στο να εξηγηθούν τα συμπτώματά της σαν “ανεξέλεγκτα ελλείμματα του ήθους και του χαρακτήρα της”.
Απροσεξία: Τα κoρίτσια με ΔΕΠ-Υ αγωνίζονται με δυσκολία να διατηρήσουν τη συγκέντρωσή τους. Παλεύουν να ολοκληρώσουν ασχολίες στο σπίτι και στο σχολείο. Ο “υπερεστιασμός” που μπορεί να επιδεικνύουν δεν πρέπει να ξεγελά: κάποιοι υπερκινητικοί άνθρωποι είναι ικανοί να εστιάζουν ατελείωτα σε πράγματα που τους ενδιαφέρουν και να παραμένουν συγκεντρωμένοι ελάχιστα σε λιγότερο ενδιαφέροντα, αλλά πιο σημαντικά πράγματα: ένα κoρίτσι μπορεί να διαβάσει μονορούφι ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα και να μην καταφέρνει να ολοκληρώσει μια μονοσέλιδη εργασία.
Αφηρημάδα: Τα υπερκινητικά κoρίτσια ταλαιπωρούνται από αυτό που χαρακτηρίζεται “εσωτερική διάσπαση της προσοχής”. Παρασύρονται ασυναίσθητα από τις σκέψεις τους και καταλήγουν να χάνουν τελείως αυτά που συμβαίνουν μπροστά τους.
Υπερκινητικότητα: Αν και κάποια κoρίτσια εμφανίζουν “κλασικά” σημεία υπερκινητικότητας και τους είναι δύσκολο να μην είναι συνέχεια ενεργητικά, τα περισσότερα εκδηλώνουν αυτή την παρόρμηση με πιο ήπιους τρόπους: κινούν νευρικά τα κεφάλια, τα χέρια και τα πόδια τους, μουτζουρώνουν, στριφογυρίζουν διαρκώς στη θέση τους.
Παρορμητικότητα: Είναι κι αυτή διαφορετική, σε σχέση με τα αγoρια. Τα κoρίτσια εμφανίζονται υπερ-συναισθηματικά και δυσκολεύονται να “κόψουν φόρα”, ώστε να μπορέσουν να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους. Εμφανίζουν φλυαρία και είναι λεκτικά παρορμητικά ή ακόμη και προσβλητικά. Διακόπτουν, βιάζονται να μιλήσουν, πετάγονται και παίρνουν το λόγο, ενώ δεν είναι η σειρά τους. Επιπλέον, δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν τι είναι και τι δεν είναι κοινωνικά κατάλληλο και έχουν πρόβλημα να κάνουν και να κρατήσουν φιλίες.
Επιτελικές λειτουργίες: Όποιος ασχολείται με τη μάθηση, οφείλει να γνωρίζει τι είναι οι επιτελικές λειτουργίες και ποιο ρόλο παίζουν -όχι μόνο στην εκπαίδευση, αλλά συνολικά στην ζωή των ανθρώπων οι περίφημες αυτές ικανότητες. Τα κoρίτσια με ΔΕΠ-Υ δυσκολεύονται να διαχειριστούν το χρόνο, να ακολουθήσουν σωστά οδηγίες που περιλαμβάνουν πολλαπλά βήματα και να ολοκληρώσουν ασχολίες και καθήκοντα. Χάνουν συχνά τα πράγματά τους, εργασίες, απαραίτητα υλικά και αντικείμενα τούς “παραπέφτουν”, κάνουν επιπόλαια λάθη σε τεστ και δυσκολεύονται να ανταποκριθούν σε προθεσμίες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Σπυριδούλα Κώτση μας προτείνει και δυο συνδέσμους για περισσότερη ενημέρωση σχετικά με το ζήτημα της ΔΕΠ – Υ. Τους συνδέσμους, μπορείτε να τους βρείτε ΕΔΩ κι ΕΔΩ.
Photo via: orchidsinternationalschool.com
© Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την γραπτή άδεια του εκδότη
