Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων: Γιατί συμβαίνει αυτό

Έλενα Τριανταφύλλου

Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων: Γιατί συμβαίνει αυτό. Τα παιδιά στην εφηβεία συμπεριφέρονται τόσο εγωκεντρικά που έχουν κοινά χαρακτηριστικά με τους ενήλικους ναρκισσιστές. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Η εφηβεία είναι μία μεταβατική περίοδος όπου το παιδί προσπαθεί να μπει στον κόσμο των ενηλίκων. Οι αλλαγές στο σώμα του είναι πολλές, προσπαθεί να καταλάβει ποιος είναι και που θέλει να φτάσει. Έτσι όλες αυτές οι αλλαγές πολλές φορές κάνουν τους γονείς να τα χάνουν στην εφηβεία, αφού γίνονται ξαφνικά και διαρκώς.

Στην εφηβεία έχει παρατηρηθεί ότι τα παιδιά εκδηλώνουν μία εγωκεντρική συμπεριφορά. Τη λεγόμενη εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων .Θέλουν να περνάει συνεχώς το δικό τους, προσπαθούν να χειραγωγήσουν και να χειριστούν τους γονείς τους κι αν τους πας κόντρα αντιδρούν υπερβολικά.

Δείτε ακόμα Πότε χρειάζεται να αφήσουμε έναν έφηβο στην ησυχία του

Σύμφωνα με τους ψυχολόγους η Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων είναι τόσο έντονη που έχει κοινά χαρακτηριστικά με έναν ναρκισσιστή ενήλικα. Γιατί συμβαίνει αυτό και τι μπορούμε να κάνουμε σαν γονείς; Διαβάστε παρακάτω:

Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων και άσχημα ξεσπάσματα των παιδιών στην εφηβεία

Είναι γνωστό ότι η εφηβεία αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές μεταβατικές περιόδους στην ζωή ενός ανθρώπου. Το παιδί που βρίσκεται στην εφηβεία νιώθει διαρκώς μεταίχμιο ανάμεσα στην παιδικότητα και την ενηλικίωση. Μία περίοδος γεμάτη πρωτοφανείς καταστάσεις.

Αλλαγές στο σώμα, αλλαγές στον τρόπο πως αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους, μία προσπάθεια να ξεχωρίσουν από το πλήθος και να κάνουν την επανάστασή τους, η πρώτη τους επαφή με τον έρωτα και τις φίλες, ορμονολογικές αλλαγές και φυσικά αλλαγές στην ψυχολογία τους.

Όλες αυτές οι εμπειρίες θα αλλάξουν το έφηβο παιδί και μάλιστα θα το καθορίσουν και ως ενήλικα. Φυσικά τις περισσότερες φορές αυτές οι αλλαγές κάνουν το παιδί πιο επιθετικό, με εκρήξεις θυμού και το κάνουν να σκέφτεται εγωκεντρικά.

Δείτε ακόμα Δείτε το αναπτυξιακό σημάδι που δείχνει πως το παιδί μπαίνει στην εφηβεία

Οι αντιδράσεις αυτές κάνουν τους γονείς να νιώθουν ότι χάνουν την μπάλα σχετικά με την διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Όμως όλα αυτά τα ξεσπάσματα είναι μέρος της ανάπτυξης ενός εφήβου. Βέβαια αξίζει να σημειωθεί ότι το κατά πόσο έντονα είναι τα ξεσπάσματα ενός εφήβου δεν έχει να κάνει μόνο με τις ορμόνες του.

Σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση αυτών των ξεσπασμάτων είναι και το περιβάλλον πο9υ μεγάλωσε αλλά και οι σχέσεις που έχει με τους γονείς του μέχρι και σήμερα. Στην εφηβεία τα παιδιά θα προσπαθήσουν να διεκδικήσουν την ανάδειξη της εικόνας και των δυνατότητων τους.

Θα προσπαθήσουν να αποδείξουν ότι είναι οι καλύτεροι, οι πιο ωραίοι, ότι είναι σε θέση να καταφέρουν τα πάντα και φυσικά πιστεύει ότι γνωρίζει περισσότερα από όλους τους άλλους για τον κόσμο και τους κανόνες του. Αντλεί αυτονόητα δικαιώματα αδιαφορώντας για τα όρια των γονιών του.

Δείτε ακόμα Ραντεβού στην εφηβεία: Πράγματα που πρέπει να κάνετε σαν γονιός

Συχνά ξεσπά έντονα και επιτίθεται σε οποιοδήποτε προσπαθήσει να του πάει κόντρα ή να του χαλάσει χατίρι. Το παιδί γίνεται ανυπάκουο, επιθετικό, αδιάφορο σε μερικές περιπτώσεις και φυσικά παραβλέπει όρια και κανόνες.

Σε αυτό το σημείο, ο τρόπος που θα χειριστούν το έφηβο παιδί τους οι γονείς θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην φυσιολογική εξέλιξη του παιδιού και στην εκτόνωση αυτής της συμπεριφοράς. Διαφορετικά το παιδί μπορεί να ξεσπά ακόμη πιο έντονα και αυτή η συμπεριφορά να συνεχιστεί ακόμη και στην ενήλικη ζωή του.

Photo via: terve.fi

Η Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων που μοιάζει με την ναρκισσιστική συμπεριφορά μερικών ενηλίκων

Η  ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια Wendy Behary είναι ιδρύτρια και διευθύντρια  του Κέντρου Γνωσιακής Θεραπείας και του Ινστιτούτου Θεραπείας Σχημάτων της Νέας Υόρκης και στο βιβλίο της Disarming the Narcissist…Surviving and Thriving with the Self-Absorbed (2013) εξηγεί την ψυχοσύνθεση και την θεραπευτική αντιμετώπιση των ναρκισσιστών.

Ο ναρκισσισμός δεν αφορά απλά έναν άνθρωπο που επιθυμεί να έχει υπέροχη εξωτερική εμφάνιση και έχει την ανάγκη να την επιδεικνύει διαρκώς. Ο ναρκισσιστής είναι αυτός που αναζητάει συνεχώς το κύρος και την αναγνώριση και που επιδεικνύει κυριαρχική συμπεριφορά και υπερβολική διεκδικητικότητα.

Ένας ναρκισσιστής ξέρει να χειραγωγεί και να εκμεταλλεύεται και διακατέχεται διαρκώς από μία επιθετικότητα και μία εχθρικότητα. Η συμπεριφορά ενός εφήβου λοιπόν μπορεί να θυμίσει σε μεγάλο βαθμό την συμπεριφορά ενός ενηλίκου με ναρκισσισμό.

Δείτε ακόμα Τα 12 είναι η πιο δύσκολη ηλικία και δείτε γιατί

Σύμφωνα με την Θεραπεία Σχημάτων ο ναρκισσισμός προκύπτει ως αποτέλεσμα πρώιμων παιδικών και εφηβικών εμπειριών. Αυτά τα βιώματα αφορούν σε πολλές περιπτώσεις δυσλειτουργικές και τοξικές σχέσεις ανάμεσα στο παιδί και στους γονείς, συγκρούσεις που έχουν επισυμβεί, αδιαφορία των γονιών για τις ανάγκες του παιδιού και επικριτικότητα.

Ο ναρκισσιστής σαν παιδί προσπαθώντας να χαροποιήσει τους επικριτικούς γονείς του, προσπαθούσε να είναι το τέλειο παιδί. Κάθε έφηβο παιδί λοιπόν έχει ανάγκη να καλύπτονται οι πυρηνικές συναισθηματικές του ανάγκες οι οποίες θεωρούνται καθολικές για όλους τους ανθρώπους.

Αυτές οι ανάγκες είναι η ανάγκη για ασφάλεια, προστασία και σταθερότητα, η ζεστασιά, η στοργή και η αμοιβαία αγάπη και κατανόηση. Τα παιδιά στην εφηβεία έχουν ανάγκη από καθοδήγηση, αποδοχή, εκτίμηση των ικανοτήτων τους και επιβράβευση.

Δείτε ακόμα Ερωτική απογοήτευση στην εφηβεία: Οι συμβουλές που πρέπει να δώσουμε στα παιδιά μας

Παράλληλα τα παιδιά στην εφηβεία έχουν την ανάγκη να είναι αυτόνομα, ικανά και να νιώθουν ότι έχουν την δική τους ταυτότητα και ότι διαφέρουν από το πλήθος. Έχουν την ανάγκη να εκφράζονται ελεύθερα και να εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους.

Την ίδια στιγμή ένας έφηβος έχει ευχάριστη διάθεση και έχει όρεξη για παιχνίδι. Επίσης οι έφηβοι είναι αυθόρμητοι. Το παιδί στην εφηβεία λοιπόν έχει ανάγκη από όρια και την κατανόηση πιο ρεαλιστικών στόχων. όταν αυτές οι ανάγκες των εφήβων δεν καλυφθούν πλήρως ή και καθόλου από τους γονείς, το παιδί μπορεί να αναπτύξει κάποια γνωστικά σχήματα.

Κάποιες βαθιές πεποιθήσεις για τον αυτό του, που μπορούν να τον οδηγούν σε ολοένα και πιο αυτό – ηττώμενα μοτίβα ή παγίδες της ζωής. Το άτομο με αυτόν τον τρόπο θα συμπεριφέρεται με ορισμένο τρόπο που επιβεβαιώνει και διαιωνίζει τα σχήματα που δημιουργήθηκαν όταν ήταν ακόμη παιδί.

Δείτε ακόμα Διπολική διαταραχή και κατάθλιψη σε έφηβους: Αναγνωρίστε τα σημάδια

Κάποια από αυτά τα άτομα αναπτύσσουν ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές. Θα κάνουν οτιδήποτε δεν επιβεβαιώνει τις βαθύτερες σκέψεις τους για τον εαυτό τους. Ένας ναρκισσιστής μέσα του νιώθει ανάξιος να αγαπηθεί άχρηστος και συναισθηματικά στερημένος. Στην επιφάνεια λοιπόν προσπαθεί να πείσει για το ακριβώς αντίθετο.

Photo via: new.qq.com

Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων και Συναισθηματική στέρηση

Όταν ένα άτομο λέμε ότι έχει συναισθηματική στέρηση περιγράφουμε ένα άτομο που σαν παιδί δεν πήρε την απαραίτητη αγάπη, φροντίδα και προσοχή από τους γονείς του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μεγαλώνοντας να γίνει ένα άτομο που θα κάνει οτιδήποτε για να τραβήξει την προσοχή και να νιώσει αγαπητό. Μέσα του νιώθει διαρκώς κενός και μόνος.

Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων και Ελαττωματικότητα

Σε αυτή την περίπτωση το άτομο νιώθει ότι είναι ελαττωματικό, κακό, ανεπιθύμητο, κατώτερο από όλους τους άλλους ή ανάξιο για αγάπη φροντίδα και προσοχή. Μπορεί να είναι πολύ ευαίσθητο και να μη δέχεται εύκολα την κριτική, την απόρριψη ή τις κατηγορίες.

Συχνά φοβάται να συγκριθεί με άλλους ανθρώπους και όταν βρίσκεται ανάμεσα σε πολλούς ανθρώπους νιώθει ελαττωματικό και ντροπαλό και πιστεύει ότι εκείνη την στιγμή όλοι παρατηρούν τα ελαττώματα που εκείνος πιστεύει ότι έχει.

Οι γονείς πιθανότατα στην παιδική του ηλικία συχνά τον κατέκριναν, τον απέρριπταν, το τιμωρούσαν σαν παιδί ή το έκαναν να νιώθει ενοχές. Οι τυπικές συμπεριφορές τέτοιες ατόμων είναι ότι λαχταρούν τον θαυμασμό των άλλων, αναζητούν συνεχώς την επίδειξη ανωτερότητας, τους αρέσει να προβάλλουν τα επιτεύγματα και τις ικανότητές τους.

Δείτε ακόμα Αγοράστε στα αγoρια σας προφυλακτικά για να ξέρουν τι να κάνουν όταν έρθει η ώρα

Επίσης επικρίνει συχνά τους άλλους ανθρώπους, θεωρεί ότι έχει συνεχώς δίκιο, θυμώνει εύκολα και νιώθει συχνά ότι ο άλλος τον κοροϊδεύει ή τον ειρωνεύεται.

Η Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων είναι Αυτονόητο δικαίωμα

Σε αυτή την περίπτωση το άτομο νιώθει πως είναι ανώτερο από τους άλλους και πως αξίζει ειδικά δικαιώματα και προνόμια. Συχνά γίνεται επίμονο και θέλει να παίρνει συνεχώς αυτά που θέλει στον χρόνο που τα θέλει ακόμη κι αν αυτά που αναζητάει δεν είναι ρεαλιστικά.

Δεν ενδιαφέρεται για τις συνέπειες που θα έχουν οι πράξεις του στους άλλους και σε μερικές περιπ0τώσεις υπάρχει υπερβολική επικέντρωση στην ανωτερότητα. Έτσι το άτομο μπορεί να είναι υπερβολικά ανταγωνιστικό και να έχει κυριαρχική στάση απέναντι στους άλλους.

Έχει την ανάγκη να κάνει επιβολή δύναμης και άποψης και να ελέγχει τις συμπεριφορές των άλλων πάντα με γνώμονα τις προσωπικές του πεποιθήσεις και τα προσωπικά του θέλω. Οι γονείς τέτοιων ατόμων δεν κατάφεραν να μεταδώσουν στο παιδί τους, την αμοιβαιότητα και να θέσουν σωστά όρια.

Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων: Πως αντιμετωπίζουμε αυτές τις συμπεριφορές στην εφηβεία;

Η Εγωκεντρική συμπεριφορά εφήβων και οι συμπεριφορές των ναρκισσιστών που σας περιγράψαμε παραπάνω, σίγουρα έχουν πολλά κοινά με το παιδί σας στην εφηβεία. Πως μπορείτε λοιπόν να αντιμετωπίσετε αυτές τις συμπεριφορές στην εφηβεία; Η αντιμετώπιση μία ανάλογης συμπεριφοράς στην εφηβεία από τους γονεί θα λειτουργήσει κατευναστικά.

Βέβαια κατευναστικά θα λειτουργήσει εφόσον οι γονείς προσπαθήσουν να μην έρθουν σε ρήξη με το έφηβο παιδί τους. Οι γονείς οφείλουν να τηρήσουν τα υγιή και ρεαλιστικά όρια που έχουν θέσει ή να τα αλλάξουν σε περίπτωση που αυτά τα όρια δεν λειτουργούν.

Τα όρια είναι το γονικό εργαλείο που θα κατευνάσει κάπως τέτοια εφηβικά ξεσπάσματα. Οι γονείς θα πρέπει να δείξουν κατανόηση και συναισθηματική αντιστοίχηση στον έφηβο. Να καλύψουν τις βασικές του ανάγκες, υπενθυμίζοντάς του ταυτόχρονα τα όρια που πρέπει να τηρούνται ανάμεσα σε γονείς και παιδιά.

Photo via: Pinterest

Δείτε ακόμα Τι κάνουμε όταν ο έφηβος δεν κάνει συχνά μπάνιο; Ψυχολόγος συμβουλεύει

Επίσης οι γονείς πρέπει να δείξουν στο παιδί τους ότι κανείς δεν είναι καλύτερος ή ανώτερος από κάποιον άλλον και ότι μερικές αυτά που ζητάμε δεν μπορούμε να τα έχουμε είτε επειδή πρέπει να δουλέψουμε λίγο πιο σκληρά για να τα αποκτήσουμε, είτε επειδή ακόμη δεν είναι η σωστή χρονική στιγμή είτε επειδή δεν είναι ρεαλιστικά από την φύση τους.

Φυσικά ξέρουμε ότι πολλές φορές σαν γονείς δεν μπορείτε να αποφύγετε την ρήξη με το έφηβο παιδί σας. Οι γονείς σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει να εξετάσουν τι είναι αυτό που πυροδότησε την ρήξη και την έκανε αναπόφευκτη. Έτσι την επόμενη φορά θα την χειριστούν καλύτερα.

Σε κάθε περίπτωση ο γονιός πρέπει να κάνει ένα βήμα πίσω στον καυγά με το παιδί διότι μην ξεχνάτε ότι εσείς έχετε την ωριμότητα να το κάνετε και απέναντί σας υπάρχει ένα έφηβο παιδί που τρομάζει με τις αλλαγές που του συμβαίνουν, είναι αγχωμένο και δεν ξέρει πως να διαχειριστεί τα έντονα συναισθήματά του.

Δείτε ακόμα 6 πράγματα που κάθε έφηβος θέλει να σας πει αλλά δειλιάζει

Αν το παιδί ξεσπάσει αναίτια κάποια στιγμή μπορείτε να το αφήσετε μόνο του να ηρεμήσει στο δωμάτιό του. Μόλις ηρεμήσει μπορείτε να του μιλήσετε. Να το ρωτήσετε αν όλα είναι καλά, αν θέλει να συζητήσετε κάτι μαζί του κι αν δεν δεχτεί σεβαστείτε την επιλογή του και πείτε του ότι αν σας χρειαστεί θα είστε εκεί.

Το παιδί στην εφηβεία νιώθει να αμφισβητεί τα πάντα. Αμφισβητεί τον τρόπο που το μεγαλώνετε, το σχολείο, το σύστημα. Θα πρέπει λοιπόν να ξανά κερδίσετε την εμπιστοσύνη του και να το κάνετε να πιστέψει ότι είστε με το μέρος του ακριβώς όπως οι φίλοι του και πολύ περισσότερο.

Και αυτό θα συμβεί μόνο με επιμονή και υπομονή. Δε θα δεχτεί να σας μιλήσει με την μία για τα προβλήματά του. Όμως αν αντιδράτε έτσι κάθε φορά, κάποια στιγμή θα σας μιλήσει. Και μετά θα θέλει να σας μιλάει κάθε φορά, αν εσείς εκείνη την στιγμή δείξετε κατανόηση. Είναι σημαντικό όταν αποφασίσει να σας μιλήσει να του δείξετε ότι το καταλαβαίνετε.

Photo via: tn.com.ar

Δείτε ακόμα Πως είναι να μεγαλώνεις μια 12χρονη

Επίσης όταν αποφασίσει να σας μιλήσει ρωτήστε το αν έχει ανάγκη την συμβουλή σας ή απλά να μιλήσει σε κάποιον. Την συμβουλή θα την δώσετε μόνο αν σας την ζητήσει. Οι γονείς σε πολλές περιπτώσεις πιέζουν το παιδί με τις δικές τους ανάγκες.

Οι γονείς θα πρέπει να καταλάβουν ότι το παιδί τους δεν μπορεί να γίνει και να κάνει αυτά που εκείνοι θέλουν. Θα πρέπει να συζητήσουν εκ νέου τα θέλω του και εφόσον τα θέλω του είναι ρεαλιστικά να το στηρίξετε. Το παιδί πλέον είναι μία ξεχωριστή προσωπικότητα και σαν γονείς οφείλουν να το σεβαστούν αυτό.

Και όταν ο γονιός θέλει να βάλει όρια στο παιδί αυτό δεν πρέπει να το κάνει με επικριτικό και αυταρχικό τρόπο. Πρέπει να εξηγήσει τον λόγο που το παιδί ξεπέρασε τα όρια και να υπάρξουν ρεαλιστικές συνέπειες που δεν περιλαμβάνουν σωματική ή ψυχολογική βία.

Δείτε ακόμα Η έλλειψη ύπνου βλάπτει την ψυχική υγεία των εφήβων

Κι ενώ οι γονείς πρέπει να κάνουν το παιδί να καταλάβει ότι πρέπει να αναλαμβάνει τις συνέπειες των πράξεων του, μην ξεχνάτε να του υπενθυμίζεται ότι ο λόγος που συμπεριφέρεται έτσι δεν είναι επειδή είναι κακός, δυσλειτουργικός ή κάτι πάει λάθος με αυτό. Λέγεται εφηβεία και θα περάσει.

Photo cover via: Pinterest

Διαβάστε όλα τα άρθρα για την εφηβεία στο Daddy-Cool.gr

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη. 

• εφηβοι
• παιδικη ψυχολογια