Ο κορονοϊός έφερε νέα δεδομένα στη καθημερινότητα μας. Περισσότερο από όλους, επηρεάστηκαν τα παιδιά, όπου είδαν από τη μια μέρα στην άλλη την ζωή τους να αλλάζει. Δεν μπορούσαν να δουν τους φίλους τους, δεν μπορούσαν να παίξουν στα πάρκα ούτε να κάτσουν σε κάποιο πεζούλι.
Το να κλείσεις ένα παιδί ή έναν έφηβο μέσα στο σπίτι, είναι κάτι πολύ δύσκολο. Το να καταφέρεις να διατηρήσεις την ψυχολογία των παιδιών σου σε καλή κατάσταση ενώ είναι κλεισμένα μέσα στο σπίτι είναι ακόμη πιο δύσκολο. Αδιαμφισβήτητα αυτά τα παιδιά έχασαν πολλές μέρες από την ζωή τους, για όσο εμείς ήμασταν κλεισμένοι μέσα.
Κάτι που δεν είχε σκεφτεί κανείς όμως, είναι ότι αυτά τα παιδιά ακόμη και σήμερα χάνουν στιγμές. Η πιο σημαντική στιγμή για έναν μαθητή είναι το τελευταίο “αντίο” που θα πει με τους υπόλοιπους συμμαθητές του. Τα πρώτα δάκρυα έτρεξαν όταν τελειώσαμε το Δημοτικό και όταν αποφοιτήσαμε από το Λύκειο.
Μπορεί όλη η υπόλοιπη χρονιά να ήταν στρεσογόνα, όμως η τελευταία μέρα στο σχολείο έχει μείνει αξέχαστη σε όλους. Αυτή την τελευταία μέρα στο σχολείο, δε θα τη ζήσουν τα φετινά παιδιά της έκτης δημοτικού και τα παιδιά της τρίτης λυκείου.
Δεν έχουν το δικαίωμα να κοιτάξουν για μια τελευταία φορά την σχολική τους τάξη και να αναλογιστούν για λίγα δεύτερα τις στιγμές τους μέσα σε αυτή. Λίγα δεύτερα πριν οι φίλοι τους, τους αποσπάσουν την προσοχή. Δεν θα έχουν το δικαίωμα να αποχαιρετήσουν τους αγαπημένους τους καθηγητές.
Όλα αυτά, φαίνεται πως όλοι μας τα είχαμε ξεχάσει, αλλά φαίνεται πως μας τα θύμισε η Λένα Παπαδημήτριου. Έγραψε ένα κείμενο μέσα από το site protagon.gr οπού εξηγεί με πολύ όμορφα λόγια, τις στιγμές που τα παιδιά μας, έχασαν. Διαβάστε παρακάτω:
Θυμάμαι μια συζήτηση με γονείς δημόσιου σχολείου, σε εκείνες τις άδολες, προ κορονοϊού εποχές. Αφορούσε την τελετή αποφοίτησης μαθητών της Στ’ Δημοτικού, η οποία συνοδευόταν υποχρεωτικά και από επταήμερη εκδρομή στη Ρώμη.
«Και τι γίνεται με τα παιδιά που δεν μπορούν να δώσουν τα 600 ευρώ για τις επτά μέρες στο εξωτερικό;» είχε τολμήσει κάποιος να ρωτήσει. «Τι να κάνουμε! Θα πάνε όσα μπορούν» είχε απαντήσει μια έμπλεος ενσυναίσθησης μητέρα.
Η Covid-19 ήρθε εφέτος να βάλει τέλος στα μεγαλεπήβολα σχέδια (γεννητόρων και εκπαιδευτικών) για την αποφοίτηση, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Μόνο που έβαλε Χ και στα λιγότερο μεγαλεπήβολα, ακόμα και στα αυτoνόητα σχέδια· σε όλα εκείνα τα μικρά και μεγάλα τελετουργικά αποχαιρετισμού στο τέλος της σχολικής χρονιάς.
Μεγάλη πληγείσα βέβαια η φετινή Γ΄Λυκείου, το μεγάλο θύμα του SARS-CoV-2 ανά τον πλανήτη. «Πολύ άδοξο το τέλος του σχολείου για αυτά τα παιδιά» μου εξομολογείται καθηγήτρια σε δημόσιο λύκειο της Αθήνας. «Ολο αυτό που συμβαίνει τους στερεί το δικαίωμά τους να πουν αντίο.
Ο αποχαιρετισμός αυτός είναι πολύ σημαντικός, ειδικά για τα παιδιά που φέτος βιώνουν το οριστικό τέλος της σχολικής ζωής τους. Ο γιος μου, που διαβάζει για τις Πανελλαδικές, θέλει να πάει στο σχολείο, όχι τόσο για τα μαθήματα, αλλά για να μπορέσει να πει ένα “γεια” στους συμμαθητές και τους καθηγητές του.
Το σχολείο είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Είναι τεράστια απώλεια να χάσεις το τέλος της χρονιάς: τις πλάκες με τους καθηγητές, τα μπουγέλα (που δεν επιτρέπονται, αλλά κάθε χρόνο γίνονται), τις εξόδους, τα σχέδια για το πρώτο “ενήλικο” καλοκαίρι».
«Δεν πήραμε χαμπάρι ότι τελείωσε η χρονιά» μου λέει 17χρονη νεαρή από το τμήμα του I.B. (Ιnternational Baccalaureate) ιδιωτικού σχολείου (για τα τμήματα αυτά, οι εξετάσεις ακυρώθηκαν, άρα το έτος έχει ήδη λήξει). «Δεν κατάλαβα ότι η 10η Μαρτίου ήταν η τελευταία μέρα του σχολείου.
Oτι ήταν η τελευταία μέρα που μιλούσα με τον τάδε καθηγητή, η τελευταία μέρα που έβλεπα τα παιδιά με τα οποία έχουμε περάσει μαζί έξι ολόκληρα χρόνια, ειδικά αυτά που δεν είναι οι κολλητοί μου».
Στη δική της περίπτωση (όπως και σε αρκετούς μαθητές ιδιωτικών σχολείων) προστίθεται και η απώλεια του μεγάλου event της αποφοίτησης με τα βραβεία, τα κοστούμια και τα φορέματα, τα afterparty κ.ο.κ. «Δεν μας έχουν σβήσει τελείως την ελπίδα ότι κάτι μπορεί να γίνει. Γι’ αυτό δεν είμαστε ακόμα τελείως “στα πατώματα”».
Για όσους, πάλι, διαβάζουν πυρετωδώς για τις Πανελλαδικές, χάνεται και αυτή η ενδυναμωτική προσδοκία του πρώτου ξέφρενου, «ενήλικου» μετά. «Τελειώνω το σχολείο και αισθάνομαι ότι όλο αυτό δεν έχει γίνει ομαλά, ότι κάτι δεν έχω χορτάσει» μου λέει έτερη 18χρονη νεαρή από δημόσιο σχολείο της Αττικής.
«Κανονικά θα κάναμε μια γιορτή, θα ντυνόμασταν, θα βγάζαμε φωτογραφίες και, όποιος ήθελε, έναν λόγο για το τι του άφησε το λύκειο… Ειδικά όταν διαβάζεις γα τις εξετάσεις και πέφτεις καμιά φορά ψυχολογικά, είναι ωραίο να ονειρεύεσαι τις διακοπές, το πρώτο αυτό καλοκαίρι… Φέτος, όμως, δεν έχω τι να περιμένω, είναι όλα στον αέρα…».
«Seniors, έχουμε γλυκόπικρα νέα όσον αφορά την αποφοίτηση της τάξης του 2020». Έτσι ξεκινούσε το μέιλ που έλαβε προ ημερών η 18χρονη Δάφνη, Ελληνοαμερικανίδα που φοιτά στο Berkeley High στην Bay Area τού Σαν Φρανσίσκο.
«Επειδή χάνουμε φέτος ακόμα και το prom, τον χορό που περιμένουμε όλοι εδώ και χρόνια, το σχολείο μου έχει προσλάβει μια εταιρεία digital marketing να μας διοργανώσει τουλάχιστον μια διαδικτυακή τελετή αποφοίτησης!».
Το παραπάνω μέιλ περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, οδηγίες για το πώς οι seniors (κατ’ αντιστοιχίαν οι απόφοιτοι της Γ΄Λυκείου) θα παραλαμβάνουν κατά αλφαβητική σειρά την τήβεννο και τη λοιπή εξάρτυση για την ψηφιακή αποφοίτηση που θα λάβει χώρα στις 12 Ιουνίου και θα ανέβει στο YouTube.
Οι γονείς της τι λένε; «Μου έχουν πει να κάνουμε κάτι εδώ στο σπίτι, αλλά prom με τη μαμά και τον μπαμπά;». «Οι ίδιοι άλλωστε έχουν πιο σοβαρά θέματα να λύσουν» συμπληρώνει, εξηγώντας μου τις οικονομικές δυσκολίες που έχουν ανακύψει.
Σημειωτέον ότι η απώλεια του προαναφερθέντος «prom» είναι ιδιαίτερα τραυματική για τους αμερικανούς εφήβους (κάτι παραπάνω από σαφές για όποιον έχει δει αμερικανικό σινεμά και αμερικανική τηλεόραση). Διόλου τυχαίο ότι το Διαδίκτυο έχει φέτος κατακλειστεί από (συχνά λίαν κιτς) βίντεο (σύμφωνα με το Atlantic, ιδιαίτερα στο Tik Tok) από τεθλιμμένους/ες αποφοίτους με σμόκινγκ και τουαλέτες ζαχαροπλαστείου να κοιτούν απορημένοι/ες τον φακό μέσα από την κουζίνα του σπιτιού τους.
Μάλιστα, η πλατφόρμα Zoom προσφέρει και ειδικά πλουμιστά φόντα για prom. Η κάμερα του FaceTime δεν κρύβει τη συννεφιά στο κοριτσίστικο χαμόγελο της Δάφνης: «Ξέρετε, ήταν αυτό που ονειρευόμουν από τότε που ξεκίνησα το λύκειο. Νιώθω ότι ποτέ δεν θα γίνει αυτό το “κλείσιμο” για μένα, να όπως όταν κλείνεις ένα βιβλίο.
Ότι δεν θα πετάξω το καπελάκι μου στον αέρα, δεν θα κάνω σχέδια γι’ αυτό το πρώτο καλοκαίρι μετά το σχολείο, ότι δεν θα ζήσω όλα αυτά που σε κάνουν να πιστεύεις πως όλος αυτός ο αγώνας was worth it (άξιζε τον κόπο)».
Και σε πολλά ελληνικά σχολεία γίνονται σήμερα υπόγειες διαβουλεύσεις για την αποκατάσταση αυτής της απουσίας, π.χ. σύλλογοι γονέων καταστρώνουν σχέδια για τη δημιουργία αποχαιρετιστήριου φιλμ (με όλα τα παιδιά να λένε ένα “γεια” από το υπνοδωμάτιό τους), ενώ σε κάποια ιδιωτικά παλεύουν ακόμα να διασώσουν ό,τι μπορούν από το γκλάμουρ του «commencement» της Γ΄Λυκείου.
Ακόμα και νηπιαγωγεία και παιδικoί σταθμοί αγωνίζονται να ενορχηστρώσουν ένα μικρό αντίο (για να έχουν οι μπόμπιρες να θυμούνται κάτι παραπάνω από τη μαμά και τον μπαμπά να περιλούζουν με χλωρίνη το σπίτι). «Ο επίλογος της σχολικής χρονιάς είναι πάντα και σε όλες τις βαθμίδες σημαντικός.
Όσο και ο πρόλογος» μου αναφέρει η διευθύντρια ιδιωτικού παιδικού σταθμού της Αθήνας. «Οι γιορτές και οι εκδηλώσεις δίνουν χρόνο και χώρο εντός μας, τόσο σαν βίωμα, όσο και σαν διεργασία να συναντηθούμε και να αποδεχτούμε ένα τέλος. Το τέλος της συνθήκης που μας συντρόφευσε έναν ολόκληρο χρόνο.
Γι’ αυτό υπάρχει συχνά συγκίνηση, γέλιο, κλάμα. Oλοι όσοι συμμετέχουμε, αναπολούμε, ανατρέχουμε, είτε θέλουμε είτε όχι, σε ό,τι τελειώνει, γιορτάζουμε, όμως, και με λίγο φόβο για το άγνωστο, την προσδοκία για την καινούργια αρχή».
Παρατηρώ τον λίγο χλωμό από την κλεισούρα 12χρονο γιο μου, την ώρα που κάνει ένα ακόμα διαδικτυακό μάθημα. Φέτος, τελειώνει το Δημοτικό (σε δημόσιο σχολείο) και υπό κανονικές συνθήκες θα απολάμβανε τον Ιούνιο τη γιορτή των «μεγάλων», που αποχαιρετούν και αλλάζουν εκπαιδευτική βαθμίδα και σχολείο.
Η δασκάλα του κάνει ό,τι μπορεί για να τον στηρίξει, οι γονείς όλο και κάτι (ψηφιακό πάλι) θα σκαρφιστούμε. Είμαι σχεδόν πεπεισμένη ότι ουδείς μας έχει πάρει αληθινά πρέφα τι του έχει αφήσει (σε αυτόν και τους συμμαθητές του) η βίαιη διακοπή από το σχολείο… Ισως τελικά ο κορονοϊός να επιτέλεσε ένα θεάρεστο έργο.
Απάλλαξε τους γονείς από αυτήν την εναγώνια κατασκευή «σούπερ γουάου» αναμνήσεων των τελευταίων ετών. Δεν χρειάζεται η αποφοίτηση της Στ’ Δημοτικού να εορταστεί σώνει και καλά με γύρο της Ισπανίας ή αυτή της Γ΄Γυμνασίου με πάρτι και επίσκεψη στο CERN.
Τα παιδιά χρειάζονται αυτό που τους στέρησε η πανδημία: τον απλό, «σάρκινο» αποχαιρετισμό μέσα στο σχολείο τους, με τους δάσκαλους, τους καθηγητές και τους συμμαθητές τους.
Photo cover via: tovima.gr
© Απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την γραπτή άδεια του εκδότη
