Στο αφιέρωμα που ακολουθεί με αφορμή τη νέα σχολική χρονιά ρωτήσαμε γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς, ώστε να ανακαλύψουμε τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει η ιδανική σχολική τσάντα, αλλά και μυστικά για να τη μεταφέρει με ασφάλεια το παιδί και να αποφύγει τυχόν ορθοπεδικά προβλήματα.
Μερικές φορές ο δρόμος για το σχολείο μπορεί να φαντάζει ιδιαίτερα «ανηφορικός» για το παιδί σας, εξαιτίας του βάρους που μεταφέρει καθημερινά, ιδιαίτερα αν δεν διαθέτει την κατάλληλη τσάντα ή δεν τη χρησιμοποιεί σωστά.
Μια σχολική τσάντα μπορεί να ζυγίζει πολλά κιλά και για το λόγο αυτό το παιδί μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα όπως οσφυαλγία, κύφωση κτλ.
Η σχολική τσάντα
Το «επιτρεπτό» βάρος
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, η σχολική τσάντα δεν θα πρέπει να ζυγίζει περισσότερο από το 10 με 20% του σωματικού βάρους του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι ένα παιδί που ζυγίζει 50 κιλά, θα πρέπει να μεταφέρει για να πάει στο σχολείο μια τσάντα που δεν ζυγίζει περισσότερο από 5 με 10 κιλά το πολύ. Ωστόσο για τα μικρότερα παιδιά τα πράγματα είναι διαφορετικά, αφού οι ειδικοί επισημαίνουν ότι για να είναι ασφαλή η τσάντα που μεταφέρουν καθημερινά, δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 10% του βάρους τους.
Το κατάλληλο μέγεθος της σχολικής τσάντας
Δείτε ακόμη Πως να καθαρίσετε την σχολική τσάντα του παιδιού στο πλυντήριο ή στο χέρι;
Στα καταστήματα θα βρείτε μια ποικιλία μεγεθών σε σχολικές τσάντες. Κυκλοφορούν διάφορα μεγέθη ανάλογα με τη χρήση που προορίζεται η κάθε μια. Το μέγεθος και το σχήμα της μπορεί να διαφέρει ανάλογα αν π.χ. μια τσάντα προορίζεται αποκλειστικά για τη μεταφορά σχολικών βιβλίων ή προορίζεται και για άλλες χρήσεις, όπως κάμπινγκ. Ακόμη το μέγεθος της σχολικής τσάντας είναι διαφορετικό ανάλογα με την ηλικία του παιδιού που πρόκειται να τη χρησιμοποιήσει καθώς η κάθε τσάντα προορίζεται για διαφορετική ηλικιακή ομάδα.
Πολλές εταιρείες π.χ. σχεδιάζουν τσάντες που ταιριάζουν καλύτερα στα σώματα των μικρότερων παιδιών και άλλες που προσαρμόζονται καλύτερα στα σώματα μεγαλύτερων παιδιών. Θα πρέπει λοιπόν πριν αγοράσετε σχολική τσάντα να λάβετε υπόψη την ηλικία του παιδιού και τη χρήση που πρόκειται να της κάνει (λ.χ. αν τη χρησιμοποιεί αποκλειστικά στο σχολείο ή και σε άλλες δραστηριότητες) και να έχετε υπόψη σας ότι είναι σημαντικό να αγοράσει μια τσάντα που να ταιριάζει στο σώμα του, να είναι άνετη και να μην σφίγγει το παιδί. Καλό είναι λοιπόν να τη δοκιμάσει προτού την αγοράσετε και να ενημερωθείτε από τον υπάλληλο αν είναι η κατάλληλη για την ηλικία του.
Η ιδανική σχολική τσάντα
Αν το παιδί μεταφέρει πολλά βιβλία καθημερινά, προτιμήστε μια τσάντα με πολλά «χωρίσματα» και τσέπες. Αυτές οι τσάντες είναι σχεδιασμένες έτσι ώστε να διασφαλίζουν την καλύτερη κατανομή του φορτίου. Κατά την αγορά της τσάντας προσέξτε τα λουράκια (ιμάντες) που ακουμπούν στους ώμους του παιδιού να είναι φαρδιά και από μαλακό υλικό.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Ορθοπεδικών Χειρουργών, η σχολική τσάντα θα πρέπει να έχει ενισχυμένα, πλατιά και μαλακά λουριά ώμου, που να είναι γεμισμένα με κάποιο μαλακό υλικό. Θα πρέπει να διαθέτει επένδυση στο πίσω μέρος της (πλάτη) της τσάντας, η οποία θα προστατεύει την πλάτη του παιδιού από τα βιβλία που μπορεί να χτυπούν πάνω του καθώς περπατάει και θα λειτουργεί ως ένα επιπλέον στρώμα απορροφά τους κραδασμούς. Ακόμη καλό είναι η τσάντα να «δένει» και στη μέση για καλύτερη προσαρμογή, όπως μας επισήμανε ο παιδοορθοπαιδικός κ. Στέφανος Χατζηπαντελής.
Επίσης οι τσάντες με ροδάκια είναι μία καλή λύση, όπως μας είπε, ιδιαίτερα στην περίπτωση που η απόσταση που έχει να καλύψει το παιδί σας είναι μεγάλη. Πρέπει να γνωρίζετε όμως ότι είναι κατασκευασμένες για χρήση σε λείες επιφάνειες, όπως το πεζοδρόμιο και δεν βολεύουν σε ανώμαλες επιφάνειες, π.χ. σε ένα χωματόδρομο. Αποφύγετε τσάντες με πολλά αξεσουάρ που αυξάνουν το βάρος (ομπρέλες, παγούρια κτλ.). Τέλος σύμφωνα με την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, για να είναι κατάλληλη μια τσάντα για το παιδί, το κάτω μέρος της πρέπει να σταματά πάνω από τους γοφούς, έπειτα από προσαρμογή των ιμάντων.
Τύπος σχολικής τσάντας Πλεονεκτήματα- Μειονεκτήματα
Πλάτης
(με δύο ιμάντες) Κατανέμεται ομοιόμορφα το βάρος στο σώμα του παιδιού. Συνήθως οι τσάντες αυτού του τύπου δεν έχουν πολλά χωρίσματα και τα βιβλία μπορεί να μετακινούνται ανομοιόμορφα κατά το παράτημα
Trolley
Επιβαρύνει ελάχιστα τον μαθητή με το βάρος της καθώς έχει ρόδες .Πρέπει να τη σηκώσει για να ανέβει τα σκαλιά. Δεν είναι κατάλληλη για χρήση σε ανώμαλο έδαφος
Ώμου
(με έναν ιμάντα) Συνήθως έχουν χωρίσματα και τα βιβλία μπορούν να τακτοποιηθούν καλύτερα στο εσωτερικό. Δεν κατανέμεται ομοιόμορφα το βάρος στο σώμα του παιδιού και επιβαρύνει τη μια πλευρά του σώματος
Ύφασμα vs Δέρμα: Οι τσάντες από ύφασμα είναι ελαφρύτερες από τις δερμάτινες.
2 Έξυπνα κόλπα
1. Γεμίστε την έξυπνα, σηκώστε τη σωστά
Για την ασφάλεια του παιδιού χρειάζεστε οργάνωση και στρατηγική. Τοποθετήστε τα βιβλία και τον υπόλοιπο σχολικό εξοπλισμό μέσα στην τσάντα με τέτοιο τρόπο ώστε τα βαρύτερα αντικείμενα να βρίσκονται προς το κέντρο και όσον το δυνατό πιο κοντά στην πλάτη της τσάντας.
Το παιδί θα πρέπει επίσης να σηκώνει με ιδιαίτερη τεχνική τη σχολική τσάντα ώστε να αποφύγει προβλήματα με τη μέση: Θα πρέπει να πιάσει την τσάντα με τα γόνατα λυγισμένα και στη συνέχεια να τη σηκώσει από τους ιμάντες ώμου. Έπειτα, αφού σταθεί όρθιο να τοποθετήσει τους ιμάντες στους ώμους του και να τους προσαρμόσει σωστά, έναν έναν, έτσι ώστε ούτε να το σφίγγουν, ούτε να είναι ιδιαίτερα χαλαροί.
2. Δώστε έμφαση στη σωστή προσαρμογή στο σώμα του
Οι σχολικές τσάντες που διαθέτουν δύο ιμάντες για τους ώμους έχουν σχεδιαστεί έτσι, ώστε να το βάρος τους να κατανέμεται ομοιόμορφα στο σώμα του παιδιού, και για τον λόγο αυτό ακόμη και αν η τσάντα είναι ελαφριά, πρέπει να χρησιμοποιούνται και οι δύο ιμάντες (λουριά) της. Η συνήθεια να φοράει το παιδί την τσάντα έχοντας την περασμένη στον ένα ώμο επιβαρύνει το σκελετό του και πρέπει να αποφεύγεται.
Το παιδί λοιπόν θα πρέπει πάντα να χρησιμοποιεί και τα δύο λουριά τοποθετώντας ένα στον κάθε ώμο. Εάν μεταφέρει την τσάντα με λάθος τρόπο λ.χ. κρεμώντας την μόνο στον έναν ώμο, υπάρχει ο κίνδυνος να επιβαρύνει τους μυς και το σκελετό του ή να πάθει σκολίωση. Επίσης, αν η τσάντα διαθέτει και ζώνη για τη μέση, καλό είναι να τη χρησιμοποιεί.
Η χρήση της ζώνης στη μέση, μπορεί να αποτρέψει την «αναπήδηση» της τσάντας κατά το περπάτημα και να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του βάρους της. Φροντίστε το παιδί σας, πριν ξεκινήσει το δρόμο για το σχολείο, να έχει δέσει καλά τα λουριά της τσάντας, ώστε να βρίσκεται όσο το δυνατό πιο κοντά στο σώμα του και να μην αιωρείται.
Δείτε ακόμη Μην πετάς την παλιά σχολική σου τσάντα Χάρισέ την σε κάποιον που τη χρειάζεται!
Τι λένε δάσκαλοι και γονείς
Οι γονείς των μαθητών που μιλήσαμε, δείχνουν να ανησυχούν βλέποντας τα παιδιά τους να μεταφέρουν καθημερινά ένα τόσο μεγάλο βάρος και πολλοί μας είπαν ότι αναγκάζονται να τα συνοδεύουν καθημερινά ως το σχολείο, για να μεταφέρουν τη σχολική τσάντα, ειδικά τις ημέρες που το πρόγραμμά τους είναι πολύ φορτωμένο.
Μεγαλύτερο πρόβλημα έχουν τα παιδιά που πρέπει να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις για να πάνε σχολείο. Αν μάλιστα, όπως μας λένε οι γονείς, αμέσως μετά το σχολείο το παιδί πρέπει να πάει στο φροντιστήριο, τότε το βάρος που πρέπει να μεταφέρει, αλλά και η απόσταση που πρέπει να διανύσει αυξάνονται.
Στο πλαίσιο του ρεπορτάζ μας, επικοινωνήσαμε με δασκάλα του δημοτικού, η οποία είπε ενδιαφέρουσες πληροφορίες μιλώντας στο Pathfinder: «Η αλήθεια είναι ότι τα βλέπεις ότι δυσκολεύονται, με δυσκολία τις σέρνουν. Πολλές φορές στην προσπάθεια μου να βοηθήσω κάποιο παιδί διαπίστωσα ότι είναι αρκετά βαριά η σχολική τσάντα.
Αρκετά παιδιά έχουν τσάντες με ρόδες, αλλά και πάλι δυσκολεύονται όταν πρέπει να μεταφέρουν την τσάντα στην τάξη από τις σκάλες σε κάποιον όροφο. Πολλοί γονείς κουβαλάνε την τσάντα του παιδιού, αλλά μόνο μέχρι την είσοδο του σχολείου, αφού δεν επιτρέπεται να μπουν στο σχολείο οι γονείς.
Δείτε ακόμη Πόσο συχνά πλένεις την σχολική τσάντα; Όχι και τόσο; Η παρακάτω μέθοδος θα σου αλλάξει γνώμη
Ευτυχώς στο σχολείο μας υπάρχουν ράφια, οπότε τουλάχιστον μπορούν να αφήσουν στο σχολείο χάρακες μπογιές, μαρκαδόρους ή κάποια βιβλία που δεν χρειάζονται σπίτι». Και συνεχίζει προτείνοντας κάποιες λύσεις «Να υπάρχει κάποια ελαστικότητα ως προς την ύλη που πρέπει να καλύψουμε καθώς το πρόγραμμα των παιδιών είναι συχνά πολύ φορτωμένο.
Ένας ακόμη τρόπος να ελαφρύνει η τσάντα τους είναι και τα ψηφιακά βιβλία. Πιστεύω ότι στο μέλλον με τα i-pad και τα e-books, τα παιδιά δεν θα αναγκάζονται να μεταφέρουν τόσα βιβλία».
Πόσα κιλά τελικά σηκώνει το παιδί;
Σε γενικές γραμμές, το βάρος που έχουν να σηκώσουν οι ώμοι του αρχίζει από 5 κιλά και μπορεί να ξεπερνά τα 8 κιλά, σύμφωνα με τους γονείς. Το βάρος της τσάντας εξαρτάται από την τάξη που πηγαίνει το παιδί και το ημερήσιο πρόγραμμα του.
Στην Πέμπτη και 6η δημοτικού, για παράδειγμα, όπου διδάσκεται και 2η ξένη γλώσσα, και προστίθενται και άλλα μαθήματα (π.χ. γεωγραφία) η τσάντα ζυγίζει περισσότερα κιλά. Ακόμη το βάρος της τσάντας αυξάνεται από το κολατσιό που ενδεχομένως παίρνει το παιδί στο σχολείο, τα βιβλία για το φροντιστήριο που ίσως έχει μετά, την κασετίνα κτλ.
με την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία η σχολική τσάντα ζυγίζει από τέσσερα έως επτά κιλά. Σε συνεργασία με γονείς δημιουργήσαμε ενδεικτικά και ζυγίσαμε μια σχολική τσάντα με βάση το ημερήσιο πρόγραμμα μιας τάξης 6ης δημοτικού της περσινής σχολικής χρονιάς.
Αναλυτικά
Πρόγραμμα Δευτέρας
1η ώρα: Γλώσσα
2η ώρα: Μαθηματικά
3η ώρα: Φυσική
4η ώρα: Γεωγραφία
5η ώρα: Ευέλικτη ζώνη
6η ώρα: Αγγλικά
7η ώρα: Τεχνικά
Με βάση το παραπάνω ενδεικτικό πρόγραμμα το παιδί πρέπει να μεταφέρει: βιβλίο μαθητή φυσικής (289 gr) Τετράδιο εργασιών φυσικής (460 gr), Βιβλίο μαθητή μαθηματικών (376 gr), τετράδιο εργασιών μαθηματικών (109 gr), Βιβλίο μαθητή αγγλικών (493 gr), τετράδιο εργασιών αγγλικών (258 gr), Γλώσσα βιβλίο μαθητή (266 gr), γλώσσα τετράδιο εργασιών (182 gr), γραμματική βιβλίο (518 gr), γεωγραφία βιβλίο μαθητή (386 gr), τετράδιο εργασιών (197 gr), κολατσιό (τοστ, χυμός, 1 φρούτο, κουτί = 700 gr), τσάντα (από 600 έως 1200 gr), κασετίνα γεμάτη πλήρης (700 γρ.), 5 τετράδια 50 φύλλων (80 με 100 gr.)
ΣΥΝΟΛΟ: Από 5 κιλά και 934 γραμμάρια δηλαδή κοντά 6 κιλά, έως 6 κιλά και 634 γραμμάρια μεταφέρει τη συγκεκριμένη μέρα ένας μαθητής 6ης δημοτικού, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι έχει αφήσει τα σύνεργα καλλιτεχνικών στο σχολείο και δεν έχει μαζί του βιβλία για το φροντιστήριο ή άλλα αντικείμενα που μπορεί να χρειαστεί (π.χ. μπάλα, θερμός, ομπρέλα, κάποιο ρούχο κτλ).
Συχνές ερωτήσεις για τις σχολικές τσάντες
«Τι γίνεται αν το παιδί αντιμετωπίζει ήδη ορθοπεδικό πρόβλημα;»
Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχει κίνδυνος, εξαιτίας του βάρους της σχολικής τσάντας, να παρουσιαστεί επιδείνωση των συμπτωμάτων κάποιου ορθοπεδικού προβλήματος, όπως λ.χ. σκολίωση ή κύφωση. Στην περίπτωση αυτή, αν η απόσταση για το σχολείο είναι μεγάλη, θα πρέπει να κάνει συχνές στάσεις, ώστε να ξεκουράζεται.
«Η τσάντα του είναι πολύ βαριά. Πότε πρέπει να ανησυχώ; »
Μην αμελήσετε να συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σε περίπτωση που το παιδί σας παραπονεθεί για πόνο στην πλάτη ή τη μέση, αν αναφέρει ενοχλήσεις, κούραση ή δυσκολεύεται να κάνει κάποιες κινήσεις. Στην περίπτωση που το παιδί σας νιώσει ότι μουδιάζουν τα χέρια του, θα πρέπει να λασκάρει λίγο τα λουράκια της τσάντας, αφού ενδέχεται να εμποδίζουν τη σωστή κυκλοφορία του αίματος.
«Τι μπορεί να προκαλέσει το υπερβολικό βάρος στο παιδί;»
Όπως μας είπε ο κ. Χατζηπαντελής, αν το παιδί σηκώνει μεγάλο βάρος καθημερινά για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να εκδηλώσει το λεγόμενο «σύνδρομο υπέρχρησης» δηλ. να υποστεί μικρο-κακώσεις στους μύες και να επιβαρύνει τους τένοντες, αλλά και τις αρθρώσεις του. Ακόμη σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα από Ισπανούς ερευνητές, πολλά παιδιά και έφηβοι ηλικίας 12-17 ετών, βρίσκονται αντιμέτωπα με επαναλαμβανόμενες κρίσεις οσφυαλγίας, εξαιτίας του υπερβολικού βάρους των σχολικών τσαντών που μεταφέρουν καθημερινά.
Το πρόβλημα επιτείνεται καθώς πολλοί μαθητές συνηθίζουν να κρεμούν την σχολική τσάντα στον ένα ώμο γεγονός που μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια προβλήματα όπως κύφωση, σκολίωση κτλ. Η ζημιά που θα γίνει πάντως στην πλάτη του παιδιού, όπως τονίζουν οι ειδικοί εξαρτάται από το σωματικό βάρος του, όσο πιο ελαφρύ είναι, τόσο μεγαλύτερη θα είναι αυτή. Ακόμη μια βαριά τσάντα, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, μπορεί να μεταβάλλει τον τρόπο που περπατάει το παιδί αυξάνοντας τον κίνδυνο να χάσει την ισορροπία του και να πέσει.
«Πως μπορώ να ελαφρύνω την τσάντα του;»
Για να μην επιβαρύνεται το βάρος της σχολικής τσάντας, καλό είναι ο μαθητής να μην παίρνει τα σύνεργα των καλλιτεχνικών τις ημέρες της εβδομάδας που δεν είναι απαραίτητα. Μπορεί να σας φαίνεται αυτονόητο, αλλά πολλά παιδιά ξεχνούν πολλά από αυτά τα σύνεργα μέσα στην τσάντα με αποτέλεσμα να τα κουβαλούν χωρίς λόγο.
Ακόμη αν το σχολείο διαθέτει ατομικά ερμάρια ή ράφια, τότε μπορεί το παιδί σας να αφήνει εκεί κάποια πράγματα που δεν χρειάζεται καθημερινά όπως τα σύνεργα των καλλιτεχνικών, μαρκαδόρους, χάρακες κτλ ή θα μπορούσε να έχει διπλά κάποια βιβλία, ώστε να μην τα μεταφέρει καθημερινά. Ακόμη μπορεί να αγοράζει το κολατσιό από το κυλικείο του σχολείο για να μην αναγκάζεται να μεταφέρει και αυτό, αν και αυτό ίσως δεν συμφέρει τόσο οικονομικά.
«Ποια παιδιά είναι πιο ευαίσθητα στο βάρος;»
Δείτε ακόμη Πρώτη μέρα στο σχολείο: Όσα χρειάζεται ένα παιδί για την τσάντα του!
Μεγαλύτερη προσοχή απαιτείται αν το παιδί έχει κάποιο ορθοπεδικό πρόβλημα, αλλά και για τα μικρότερα σε ηλικία παιδιά. Για αυτό το λόγο για να είναι ασφαλή πρέπει η τσάντα που μεταφέρουν καθημερινά να μην ξεπερνά το 10% του βάρους τους. Όπως μας είπε ο παιδοορθοπαιδικός κ. Στέφανος Χατζηπαντελής, «όσο μικρότερο είναι ένα παιδί σε ηλικία, τόσο πιο ευαίσθητο είναι στο βάρος της σχολικής τσάντας. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζει και ο σωματότυπος του παιδιού». Σε γενικές γραμμές τα κορίτσια, τα μικρότερα σε ηλικία παιδία και τα πιο «μικρόσωμα» είναι πιο ευαίσθητα.
«Αν έχει τσάντα ώμου με έναν ιμάντα, είναι καλύτερο να αλλάζει συχνά πλευρά;»
Οι τσάντες αυτές δεν κατανέμουν ομοιόμορφα το βάρος στο σώμα, οπότε δεν ενδείκνυνται τόσο για το σχολείο, ακόμη και αν εναλλάσσει πλευρά, στην περίπτωση που το βάρος της ξεπερνάει το 10% του σωματικού του βάρους.
Συνοπτικά
Τι να κάνετε καθημερινά
Βεβαιωθείτε ότι η τσάντα του παιδιού περιέχει μόνο τα απολύτως απαραίτητα . Video games, παγούρια, ταπεράκια κτλ αυξάνουν το βάρος της.
Ενθαρρύνετε το παιδί να χρησιμοποιεί τα ερμάρια ή τα ράφια του σχολείο αν υπάρχουν.
Δείξτε του το σωστό τρόπο να σηκώνει την τσάντα και ζητήστε του να τη σηκώσει και να την τοποθετήσει στην πλάτη του μπροστά σας, για να σιγουρευτείτε ότι το κάνει σωστά.
Σιγουρευτείτε ότι η τσάντα δεν ξεπερνάει το 15% του σωματικού βάρους του παιδιού.
Βεβαιωθείτε ότι η τσάντα είναι κατάλληλη για την ηλικία του παιδιού, έχει το σωστό μέγεθος και ταιριάζει στο σώμα του.
Κάντε σωστό προγραμματισμό στο σπίτι. Αν το παιδί δεν μελετάει επαρκώς σπίτι μπορεί να παίρνει περισσότερα βιβλία για να διαβάσει στα διαλλείματα.
Τι να αποφύγετε
Μην αφήνετε το παιδί να τοποθετεί την τσάντα στον ένα μόνο ώμο του. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτό είναι σαν να πηγαίνει κάποιος γυμναστήριο και να γυμνάζει μόνο τη μια πλευρά του σώματος. Αργά ή γρήγορα θα αντιμετωπίσει προβλήματα.
Μην το αφήνετε να παίρνει τα βιβλία στο χέρι.
Μην αδιαφορήσετε στη περίπτωση που το παιδί παραπονιέται για ενοχλήσεις στη μέση ή τον αυχένα.
Κατά την αγορά της τσάντας δώστε μικρότερη έμφαση στην εμφάνιση και μεγαλύτερη στα χαρακτηριστικά ασφαλείας που περιγράψαμε.
Μην δένετε πολύ σφικτά του ιμάντες της τσάντας..
