Τσούτσουρας: Η Νεραϊδοσπηλιά της Κρήτης με τους ανθρωπόμορφους σταλαγμίτες και λατρευτικός χώρος για τη θεά του τοκετού Ειλειθυία

Μαρία Αποστόλου

Ο Τσούτσουρας ή Τσούτσουρος βρίσκεται 63 χλμ νότια της πόλης του Ηρακλείου. Εκεί κρύβεται το σπουδαίο σπήλαιο, της Ειλειθείας της θεάς του τοκετού, ήταν γνωστό στους ντόπιους και ως Νεραϊδόσπηλια, αφού κατά τον μύθο εκεί κατοικούσαν νεράιδες.

Η παραλία του Τσούτσουρα βρίσκεται 63 χιλιόμετρα νότια του νομού Ηρακλείου Κρήτης, στην έξοδο δύο φαραγγιών, του Μίντρη και του ομώνυμου Τσούτσουρα. Εκεί κρύβεται ένα σπουδαίο σπήλαιο με λατρευτική χρήση, που επέζησε μέσα στο πέρασμα του χρόνου.

Το πηγάδι του Ιακώβ: Ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη του κόσμου που έχει την φήμη ότι καταπίνει ανθρώπους

Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε από τον Ι. Χατζηδάκη το 1885, ο οποίος το ταύτισε με το Ομηρικό σπήλαιο λατρείας της θεάς των τοκετών Ειλειθυίας. Οι ανασκαφές υπό τον Μαρινάτο κατά τα έτη 1929-1938 πιστοποίησαν την χρήση του κατά την Νεολιθική, Πρώιμη, Μέση και Ύστερη Μινωική και Γεωμετρική περίοδο.

Η αρχαία πόλη Ίνατος

Σε διάφορα σημεία της περιοχής του Τσούτσουρου έχουν ανασκαφεί τμήματα της ρωμαϊκής και παλαιοχριστιανικής πόλης της Ινάτου. Στις ανασκαφές αποκαλύφθηκαν δημόσια και ιδιωτικά κτήρια, εργαστήρια, λουτρά, υδραγωγείο, μια γέφυρα στον ποταμό Μίντρη που ένωνε τα δύο τμήματα της πόλης, αρχιτεκτονικά υπολείμματα θεάτρου, καθώς και παλαιοχριστιανική Βασιλική.

Εντοπίστηκαν ακόμη νεκροταφεία με κτιστούς κιβωτιόσχημους τάφους των υστερορωμαϊκών χρόνων, ενώ στην ανατολική πλευρά της περιοχής οι ανασκαφείς ανακάλυψαν τμήμα μινωικού οικισμού. Στην αρχαία Ίνατο λατρευόταν η Ειλειθυία, η θεά του τοκετού.

Το Σπήλαιο Ειλειθυίας, ο λατρευτικός χώρος για τη θεά του τοκετού

Το σπήλαιο της Ειλειθείας ήταν γνωστό στους ντόπιους ως Νεραϊδόσπηλιος. Σήμερα αποτελεί ένα από τα δημοφιλή και μυστηριώδη σπήλαια της Κρήτης, ενώ όπως απέδειξαν οι ανασκαφές υπήρξε τόπος λατρείας από τη Νεολιθική Εποχή.

Επιστήμονες ανακάλυψαν τα αρχαία μυστικά που κρύβει το μεγαλύτερο σπήλαιο του κόσμου

Η Ειλειθυία ήταν θεότητα της Ελληνικής Μυθολογίας, η οποία λατρευόταν από τους Μινωίτες δεκάδες αιώνες πριν το δωδεκάθεο. Ήταν η θεά της γέννησης και των πόνων του τοκετού. Σύμφωνα με την παράδοση, η θεά Ήρα γέννησε την Ειλειθυία μέσα σε αυτό το σπήλαιο.

Η Μυθολογία θέλει την Ειλειθυία να βοηθούσε τις γυναίκες να γεννήσουν και να αντέχουν τους πόνους της γέννας. Πριν και μετά την γέννα, οι γυναίκες της προσέφεραν διάφορα αφιερώματα στο σπήλαιο, το οποίο αποτελούσε τον κυριότερο τόπο λατρείας της.

Η Ειλειθυία λατρευόταν στην Κρήτη περισσότερο ως σύμβολο της μητρότητας και της γονιμότητας. Η λατρεία της που ήταν διαδεδομένη όσο οπουδήποτε αλλού, διατηρήθηκε μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια και την παλαιοχριστιανική εποχή.

Η προϊστορία του σπηλαίου

Το σπήλαιο της Ειλειθυίας πιστεύεται πως ξεκίνησε ως τόπος διαμονής προϊστορικών ανθρώπων, ενώ κατά την 3η χιλιετία εξελίχθηκε σε τόπο μινωικής λατρείας. Από τότε συνέχισε την πορεία του μέχρι και τον 5ο – 6ο αιώνα μ.Χ.

Το σπήλαιο κατάφερε να επιζήσει στο πέρασμα του χρόνου, των πολιτισμών και τριών θρησκειών (μινωική, μυκηναϊκή, δωδεκάθεο του Ολύμπου) και να διατηρήσει τη σπουδαιότητά του αναλλοίωτη σε κάθε εποχή.

Area 51: Ο θρύλος για την περιοχή φάντασμα  Ψέματα  αλήθειες και γιατί εξακολουθεί να μας συναρπάζει

Διαπιστώθηκε μετά από ανασκαφή στο σπήλαιο, η ύπαρξη στρώματος ελληνικών και ρωμαϊκών και πιο κάτω γεωμετρικών χρόνων. Στο γεωμετρικό στρώμα βρέθηκαν πλήθος αναθηματικά αντικείμενα, τοποθετημένα σε κόγχες του σπηλαίου. Βρέθηκε ακόμη ένας λίθινος βωμός Νεοανακτορικών χρόνων και σφραγιδόλιθοι, που πιστοποιούν ότι η λατρεία της Ειλειθυίας είχε αρχίσει από τη Μινωική περίοδο και συνεχίστηκε εντονότερα τη Γεωμετρική.

Τα γεωμετρικά ευρήματα είναι παραστάσεις ερωτικών ζευγών, πήλινα ειδώλια εγκύων γυναικών, κουροτρόφων, μικροί και μεγάλοι χάλκινοι διπλοί πέλεκεις, ομοιώματα πλοιαρίων. Ακόμη βρέθηκε πλακίδιο από κόκκαλο που παριστάνει μια γυμνή θεά και ένας πήλινος πίνακας με ανάγλυφα λιοντάρια, γύρω από το δέντρο της ζωής.

Το μήκος του σπηλαίου φτάνει τα 60 μέτρα και το πλάτος του τα 12. Eσωτερικά του σπηλαίου υπήρχε ένας ορθογώνιος περίβολος πέτρινου βωμού, σύμφωνα με το www.mixanitouxronou.gr που περιβαλλόταν από ανθρωπόμορφους σταλαγμίτες όπου οι εγκυμονούσες έτριβαν την κοιλιά τους για να έχουν καλό τοκετό.

Η ‘‘Πλατεία των βωμών» βρίσκεται ακριβώς έξω από το σπήλαιο και χρησίμευε πιθανόν για τελετουργικούς σκοπούς. Εδώ αποκαλύφθηκαν κτήρια του 14ου-13ου αιώνα π.X. που ερμηνεύτηκαν από τον ανασκαφέα ως κατοικίες ιερέων.

Ο μύθος :

Μια νύχτα, ένας νέος, καλός λυράρης, άκουσε το τραγούδι των νεράιδων και από περιέργεια μπήκε στη σπηλιά και τις είδε. Οι Νεράιδες, με ξέπλεκα μαλλιά, πεπλοντυμένες, λουσμένες στο φως μιας αιώνιας άνοιξης, χόρευαν. Η λάμψη τους διασπούσε το σκοτάδι, το τραγούδι τους του χάιδευε τ’ αυτιά και τα μάτια του δεν χόρταιναν να βλέπουν τον “αέρινο” χορό τους. Συνεπαρμένος απ’ όλα τούτα τα πρωτόγνωρα που ξετυλίγονταν μπροστά στα μάτια του, έπιασε χωρίς να το καταλάβει τη λύρα του και τις συνόδεψε στο χορό.

Τα Σύνδρομα των Πόλεων: Οι πόλεις που το όνομά τους συνδέεται με ψυχολογικές διαταραχές

Οι Νεράιδες ακολούθησαν το παίξιμό του και ξετρελάθηκε ο νέος από τα όσα γίνηκαν μπροστά του. Μα το επόμενο και το μεθεπόμενο βράδυ, οδηγημένος από κάποια αόρατη δύναμη, βρέθηκε πάλι στη σπηλιά και με τη λύρα του έπαιζε ασταμάτητα για τις Νεράιδες που χόρευαν. Σιγά σιγά, η ματιά του σταμάτησε πάνω σε μια απ’ αυτές και δεν χόρταινε να την κοιτάζει. Ήταν ερωτευμένος μαζί της.

Όταν το συνειδητοποίησε, πήγε σε μια γριά πολύξερη και ζήτησε τη βοήθειά της. Η γριά, αφού τον άκουσε με προσοχή, του είπε πως άμα πλησιάζει η ώρα να λαλήσουν οι πετεινοί (οπότε χάνονται οι Νεράιδες), ν’ αρπάξει από τα μαλλιά εκείνη που αγαπούσε και να μην την αφήσει με κανέναν τρόπο. Ήρθε το βράδυ και ο νέος πήρε τη λύρα του και πήγε στη σπηλιά, όπου άρχισε να παίζει όσο γλυκύτερα μπορούσε, χορευτικούς σκοπούς.

Σε λίγο, παρουσιάστηκαν οι Νεράιδες και πιάστηκαν στο χορό. Λίγο προτού λαλήσουν οι πετεινοί, ο νέος άφησε τη λύρα του και έκαμε όπως τον είχε συμβουλέψει η γριά. Η Νεράιδα αντιστάθηκε με λύσσα, αγρίεψε, έβαλε τις φωνές, μα τίποτα. Ο νέος την κρατούσε γερά. Άρχισε τότε να μεταμορφώνεται πότε σε σκύλο, πότε σε φωτιά, πότε σε φίδι, πότε σε καμήλα, αλλά ο λυράρης την κρατούσε γερά από τα μαλλιά και δεν την άφηνε.

Το μυστήριο της Πυραμίδας του Ταϋγέτου: Η πιο εντυπωσιακή κορυφή βουνού στην Ελλάδα και ο άλυτος γρίφος που την συνοδεύει

Ξαφνικά, λάλησαν οι πετεινοί κι οι άλλες Νεράιδες εξαφανίστηκαν. Τότε εκείνη που κρατούσε ο νέος ξανάγινε πανέμορφη, όπως ήταν πριν και τον ακολούθησε στο σπίτι του. Έζησε μαζί του ένα χρόνο, του γέννησε ένα γιο, αλλά τη μιλιά της δεν την άκουσε ποτέ. Δυστυχισμένος καθώς ήταν ο νέος λυράρης με τη βουβαμάρα της Νεράιδας – γυναίκας του, μεταχειρίστηκε όλα τα μέσα για να την κάνει να μιλήσει, χωρίς αποτέλεσμα όμως.

Ξαναπήγε λοιπόν στη γριά και της ζήτησε τη συμβουλή της. Εκείνη του ορμήνεψε να πυρώσει καλά το φούρνο κι ύστερα να πάρει το παιδί από τα χέρια της γυναίκας του, να κάνει πως θα το πετάξει μέσα στο φούρνο και να πει: “Δε μου μιλείς; Τότε ρίχνω κι εγώ το παιδί σου στο φούρνο”. Ακολούθησε πιστά τη συμβουλή της, μα τη στιγμή που έκανε ότι θα έριχνε το παιδί στη φωτιά, η Νεράιδα χίμηξε πάνω του σέρνοντας φωνή: “Μη σκύλε το παιδί μου.”. Του τ’ άρπαξε από τα χέρια και έγιναν άφαντοι, μάνα και παιδί μαζί.

Hoia Baciu: Το στοιχειωμένο δάσος με τα μυστικά και τα απόκοσμα φαινόμενα

Ο οικισμός Τσούτσουρας Ηρακλείου με διαφορά 120 ετών. Στην πάνω φωτογραφία η παραλία Τσούτσουρα το 1900, η κάτω φωτογραφία τραβήχτηκε το 2020 (Πηγή φωτογραφίας: Μανώλης Λουτσέτης, σμήναρχος ε.α)

Απελπισμένος τους αναζήτησε με φωνές, παρακάλια και κλάματα, αλλά μάταια. Η Νεράιδα – μάνα και το παιδί, δεν ξαναφάνηκαν πια. Πήγε λένε στις αδελφές της, αλλά αυτές δεν τη δέχτηκαν. Δεν της συχώρεσαν το ότι άφησε άνθρωπο και την άγγιξε και τη μόλυνε. Γι’ αυτό αναγκάστηκε και πήγε λίγο πιο πέρα σε μια βρύση που τη λένε Λούτρα. Εκεί τη βλέπουν δυο – τρεις φορές το χρόνο να κρατεί το παιδί στην αγκαλιά της και να κλαίει.

6 ώρες πάνω 6 ώρες κάτω – Τα τρελά νερά στην Χαλκίδα και το φαινόμενο του Ευρίπου που δεν υπάρχει πουθενά αλλού στον κόσμο

Οι άλλες εξακολουθούν να χορεύουν και να τραγουδούν, χωρίς όμως να έχουν πια λύρα να τις συνοδεύει και χωρίς την αδελφή τους. Η Νεράιδα – μάνα κάθεται λυπημένη παραπέρα και κλαίει. Τα δάκρυά της πέφτουν πάνω στο νερό και το θολώνουν. Γι’ αυτό τα νερά του Νεραϊδόσπηλιου, σύμφωνα με το www.neakriti.gr εμφανίζονται θολά πότε – πότε.

Διαβάστε όλα τα περίεργα στο Daddy-Cool.gr

• Κρητη
• Παραλία
• παραξενα
• τοκετος