«Άγιος Βασίλης έρχεται και δεν μας καταδέχεται». Η εξήγηση πίσω από τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς

31 Δεκεμβρίου 2018 | 06:33

Και συνεχίζουμε να την έχουμε και ως μεγάλοι. Και την έχουν και τα παιδιά μας, καθώς μαθαίνουν τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς. «Μα γίνεται μαμά να μη μας καταδέχεται ο Άγιος Βασίλης»; Όχι, δεν γίνεται. «Και το δεντρολιβανιά, τι δέντρο είναι; Τι βγάζει; Λιβάνια»; Άλλη παιδική απορία. «Το ζαχαροκάρνο ζυμωτή, τι είναι; Τρώγεται»; Αρκετές και εύλογες οι απορίες για τους στίχους, τις οποίες είχαμε και εμείς ως παιδιά, αλλά λύση δεν βρίσκαμε.

Δείτε ακόμα: Να αφήσω το παιδί να πάει για κάλαντα;

Ευτυχώς, σήμερα υπάρχει το διαδίκτυο και μπορεί να σου λύσει πολλές από τις απορίες, που σε βασανίζουν. Και σίγουρα τα δυσνόητα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα, είναι ανάμεσα σε αυτές. Με μία γρήγορη ματιά στο διαδίκτυο, πέσαμε πάνω σε ένα κείμενο του καθηγητή θρησκειολογίας, Καραμάτσκου Δημήτρη, που εξηγεί τι ακριβώς σημαίνουν οι στίχοι. Και βγάλαμε ένα νόημα.

Πρόκειται, λοιπόν, για ένα μπλέξιμο θρησκευτικών στίχων (των καλάντων) και στίχων, που απευθύνονται σε κοπέλα, καθώς ο καλαντιστής εκφράζει έτσι καλυμμένα τα αισθήματα αγάπης του προς την αγαπημένη του. Η σειρά των στίχων είναι εναλλάξ. Ένας στίχος, που αναφέρεται στον Μέγα Βασίλειο, και ο άλλος που απευθύνεται στην κοπέλα. Για τα κάλαντα, πηγαίνουμε πίσω στην εποχή του Βυζαντίου, όπου τότε δεν τα έλεγαν παιδιά, αλλά νέοι. Και ήταν για εκείνους, μία καλή ευκαιρία να επισκεφτούν το σπίτι της αγαπημένης τους και να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, μέσα από τα Κάλαντα.

Δείτε ακόμα: Ηλιούγεννα: Το αρχαίο Ελληνικό έθιμο των Χριστουγέννων

Παρακάτω ακολουθούν οι στίχοι. Οι μονοί απευθύνονται στον Μέγα Βασίλειο και είναι οι θρησκευτικοί και οι ζυγοί απευθύνονται στις κοπέλες.

1. Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά
2. Ψηλή μου δεντρολιβανιά (που είσαι ψηλή σαν δεντρολιβανιά)
3. και αρχή καλός μας χρόνος
4. εκκλησιά με τ’ άγιο θόλος (με το καπέλο είσαι σαν εκκλησιά με τον τρούλο)
5. Αρχή που βγήκε ο Χριστός, άγιος και πνευματικός
6. στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδίσει (αν βγει να περπατήσει θα ευφρανθούν οι καρδιές μας)
7. Άγιος Βασίλης έρχεται
8. και δεν μας καταδέχεται (δεν καταδέχεται η κοπέλα)
9. από την Καισαρεία
10. συ είσαι αρχόντισσα κυρία (εσύ η κοπέλα μου είσαι αρχόντισσα)
11. Βαστάει εικόνα και χαρτί
12. ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είσαι σαν γλυκό ζυμωμένο, σαν ζαχαροκάντιο)
13. χαρτί και καλαμάρι
14. δες κι εμέ το παλληκάρι (κοίτα και μένα το παλληκάρι)
15. Το καλαμάρι έγραφε
16. την μοίρα του την έλεγε (τη μοίρα του παλληκαριού, την ατυχία του)
17. και το χαρτί ομίλει
18. άγιε μου, άγιε μου καλέ Βασίλη (ο στίχος αυτός υπάρχει σε πολλές εκδοχές και είναι η ακροτελεύτια αναφώνηση του νέου προς τον Άγιο Βασίλη).